Over stijl valt niet te twisten…

Is er een stijl die past bij kerkmuziek? Of nog sterk: is kerkmuziek een bepaalde stijl? Terwijl de een zweert bij het zingen op hele noten met alleen orgelbegeleiding wil de ander niets liever dan een band met moderne lofprijs- en aanbiddingsliederen. Degenen die hun stijl willen verdedigen met de Bijbel in de hand hebben een zware dobber… Maar is er dan niets zinnigs over te zeggen?

Gedoe…
In de kerkgeschiedenis is helaas veel gedoe geweest over muziek. Wel of geen instrumenten? Elitaire of populaire muziek? Sober of uitbundig? Modern of traditioneel? In dit soort discussies lopen (Bijbelse) argumenten vaak gelijk op (of achter?) op de emoties die bewust of onbewust een rol spelen. De argumenten zijn vaak niet het probleem. Zo wilde gemeenten in de vroege kerk vaak geen instrumenten omdat te veel zou denken aan wereldse liederlijkheid. Of vond Calvijn dat de muziek niet van de tekst moest afleiden. Vaak zijn de emoties, niet onder woorden gebracht, nog wel belangrijker.

Voorkeur of voorschrift?
Gaat het om iemand persoonlijke voorkeur, of staat voorgeschreven welke stijl muziek we moeten zingen? Iedereen heeft een voorkeur. Er zijn mensen die zeggen dat ze van alle muziek houden, maar als ik daar op doorvraag blijkt in de meeste gevallen ofwel dat die persoon een brede smaak heeft (maar toch wel bepaalde dingen niet leuk vindt) of eigenlijk niet echt iets met muziek heeft en denkt dat hij alles wel leuk vindt (maar het gewoon prima vindt wat er op de radio wordt gedraaid). Maar in de kerk kun je niet met alle voorkeuren rekening houden. Het zou dus wel handig zijn als voorgeschreven was wat wel en niet kan. Toch? Of toch liever niet?

Wat zegt de Bijbel?
De Bijbel zegt van alles over muziek. Zeker in het Oude Testament vinden we er het een en ander over. Hoe de tempeldienst er uit moest zien, hoeveel zangers en muzikanten er moesten zijn. In het Nieuwe Testament vinden we veel minder. Het wordt eigenlijk alleen maar zijdelings genoemd, en dan vaak alleen beschrijven. Een paar keer heeft Paulus het over het zingen van Psalmen, gezangen en geestelijke liederen (Ef 5:19 en Kol 3:16). Maar hoe dat klonk, welke stijl? We weten het niet. Ik zie in ieder geval nergens een beperking op instrumenten. Integendeel: ik kom alle typen instrument (snaar-, blaas- en ritmische instrumenten) tegen. In Psalm 150 staat dat we ze allemaal mogen gebruiken.

Cultuur, situatie en plek in de eredienst
We lezen dus niets over hoe de liederen klinken (ik heb nog op YouTube gezocht, maar er zijn echt geen 3000 jaar oude opnames van David te vinden). Ik ben daar blij mee, want dat geeft ons ruimte om die liederen te zingen op een manier die past bij onze cultuur. Daarnaast kunnen we ook rekening houden met de situatie. In een feestelijke doopdienst zal de keuze en uitvoering van liederen anders zijn dan in een begrafenisdienst. In een pinkstergemeente worden doorgaans andere liederen gezongen als in een Gereformeerde Gemeente. Maar zelfs de plek in de eredienst heeft invloed op liedkeuze en uitvoering. Je kunt openen met een uptempo nummer, maar tijdens het avondmaal zal doorgaans een voorkeur zijn voor een ingetogener lied en dito uitvoering.

Er is geen specifieke stijl
We zitten dus niet vast aan de Gregoriaanse stijl, de Geneefse Psalmen of Opwekking. Geen van drieën is een verkeerde stijl, maar het is belangrijk om rekening te houden met cultuur, situatie en plaats in de eredienst. Houd je hier geen rekening mee, dan kun je voor lastige situaties komen te staan. Maar je kunt de stijl van een traditie niet afkeuren omdat het in jouw traditie niet gangbaar is.

Kunnen alle stijlen?
De vraag is: kunnen alle stijlen? Een hele dienst met house? Of metal? Het is moeilijk te zeggen, maar met de kennis van de huidige cultuur en stromingen zie ik dit nog niet zou gauw gemeengoed worden. Maar in de jaren 1960 hadden ze waarschijnlijk ook niet kunnen bedenken dat Rock ’n Roll geaccepteerd zou worden in de kerk. En toch is dat gebeurt in evangelische gemeenten. Hoe het er over 25 jaar uitziet? Het zal me benieuwen… vanuit mijn persoonlijke voorkeur hoop ik alleen niet op een dienst vol met house… 😉

Lees ook mijn artikel over inhoud (daar valt volgens mij wel over te twisten)!!