Overwinning… en gebrokenheid

Een vraag die me bezighoudt is hoe je in de eredienst Jezus’ overwinning kunt vieren zonder de gebrokenheid van deze wereld uit het oog te verliezen. Soms heb ik het gevoel dat we te veel focussen op de overwinning, en de gebrokenheid uit het oog verliezen. Er is wel de “gloria” maar weinig “kyrie”. Hoe krijgen we die balans terug?

Overwinning
De overwinning die Jezus heeft behaald aan het kruis en door Zijn opstanding is een van de belangrijkste gebeurtenissen in de geschiedenis. Het heeft alles op zijn kop gezet. En hij riep zijn leerlingen op meer leerlingen te maken (Mt 28:19, 20). Hij zond Zijn Geest. De kerk ontstond, duizenden, miljoenen, miljarden mensen zijn Jezus gaan volgen. Een nieuwe groep mensen, die een nieuwe kans kregen. Mensen genazen. Ze keerden zich af van hun slechte levensstijl. Jezus geeft nieuwe kracht, door Zijn Geest.

Onrechtvaardig
Maar terwijl ik dicht blog schrijf, krijg ik bericht dat een goede vriend is overleden, na bijna een jaar gestreden tegen kanker. Wat nu overwinning? Wat nu genezing? Mensen gaan nog steeds dood aan verschrikkelijke rot ziektes. De gebrokenheid van het leven komt gewoon weer even keihard binnen. De waarom-vraag doemt onontkoombaar op. Hoe lang nog? Dit is toch onrechtvaardig? Een vraag die we ook in de Bijbel tegenkomen. Job, David en Jeremia vroegen zich het allemaal af. Wat is het antwoord?

De hele schepping lijdt
De gebrokenheid is nog niet volledig overwonnen. Niet alleen mensen lijden, maar de héle schepping. Paulus zegt hierover heel mooi:

Ik ben er zelfs van overtuigd dat het lijden van deze tijd niet opweegt tegen de heerlijkheid waarvan ons de openbaring te wachten staat. Ook de schepping verlangt vurig naar de openbaarmaking van de kinderen van God. Want zij is onderworpen aan een zinloos bestaan, niet omdat zij het zelf wil, maar door de wil van Hem die haar daaraan onderworpen heeft. Maar zij is niet zonder hoop, want ook de schepping zal verlost worden uit de slavernij van de vergankelijkheid, en delen in de glorierijke vrijheid van Gods kinderen. Wij weten immers dat de hele schepping kreunt en onder barensweeën lijdt, nog altijd. (Rom 8:18-22)

Als christenen krijgen we een soort voorschot op de uiteindelijke verlossing. In ons leven gebeuren soms hele bijzondere dingen, maar ook wij zijn niet gevrijwaard van het lijden. We maken onderdeel uit van de schepping, die nog steeds gebroken is. Hoe moeilijk het soms ook lijkt, ons lijden weegt niet op “de heerlijkheid waarvan ons de openbaring te wachten staat”. Dan moet die heerlijkheid wel heel geweldig zijn, want sommige mensen hebben het behoorlijk zwaar te verduren.

Het is typerend dat als Job God “op het matje roept”, vertelt God niets over de aanleiding van Jobs lijden (wat ik vanuit menselijk standpunt eerlijk gezegd niet zo goed begrijp). God vertelt over de schepping. Was Job daarbij? Kan Job wat God kan? Dat is Gods antwoord. En goed om te beseffen: ondanks Job soms stevige taal (in 27:2 zegt Job: “Bij de levende God die me mijn recht onthoudt, bij de Almachtige die mijn leven vergalt”) waren het Jobs vrienden die niet zo zuiver over spraken God als Job (Job 42:7-9).

Geen koppen in het zand…
Zolang de schepping nog “kreunt en onder barensweeën lijdt”, kunnen we niet onszelf voor de gek houden door alleen maar te focussen op de overwinning. Zullen we ook het “Heer, ontferm U” moeten uitroepen, het “Hoelang nog Heer” moeten uitzingen. We mogen onze kop niet in het zand steken voor het kleine en grote lijden in onze levens. Het verbaast me soms dat zo’n groot deel van het Psalmenboek uit klaagliederen bestaat (40%). Ik denk niet dat wij 40% van onze diensten moeten “klagen”, maar als het tenminste in één lied mag doorklinken geven we de overwinning extra kleur. God kan wel tegen onze klacht (zie het voorbeeld va Job hierboven). Ik denk dat hij liever heeft dat we eerlijk ons hart uitspreken dan een glimlach opzetten en net doen alsof er niets aan de hand is…

Dit blog is geschreven in het kader van de #bloghop van oktober 2015 met als thema “gebrokenheid“. Organisator is deze maand Anton Verweij met zijn blog God in de stilte.

Advertentie

Aan tafel! Over het avondmaal in de eredienst

 

Deze zomermaanden is het onderwerp van de #bloghop: rond de tafel. Of ik daar iets mee kan op mijn blog? Ja, natuurlijk! Het avondmaal, de tafel van de Heer, maakt een essentieel onderdeel uit van de samenkomsten. Of dit nu een paar keer per jaar of elke dag wordt gevierd. Hier iets over het avondmaal, mijn eigen kijk en ervaring en een kort gedicht van mijn hand (primeur voor Gloria en Kyrie!)

Sinds het begin
Al sinds het begin van de kerk maakt het avondmaal (of eucharistie, tafel van de Heer, laatste of heilig avondmaal) onderdeel uit van de samenkomsten. Het is, naast de doop, een van de “sacramenten” waar alle kerken het wel over eens zijn (bij gebrek aan een beter woord gebruik ik de misschien beladen term sacrament). Regelmatig vieren kerken dan ook het avondmaal. Van elke dag (de dagelijkse mis bij katholieken), wekelijks (Vergadering), maandelijks (veel evangelischen) tot een paar keer per jaar (sommige protestante kerken).

Instelling van het avondmaal
Er is een goede reden om regelmatig het avondmaal te vieren. Het is immers door Jezus ingesteld!

En terwijl zij aten, nam Jezus het brood en toen Hij het gezegend had, brak Hij het en gaf het aan de discipelen en Hij zei: Neem, eet, dit is Mijn lichaam. Hij nam ook de drinkbeker en nadat Hij gedankt had, gaf Hij hun die, en zei: Drink allen daaruit, want dit is Mijn bloed, het bloed van het nieuwe verbond, dat voor velen vergoten wordt tot vergeving van zonden. Ik zeg u dat Ik van nu aan van de vrucht van de wijnstok niet zal drinken tot op de dag wanneer Ik die met u nieuw zal drinken in het Koninkrijk van Mijn Vader. En toen zij de lofzang gezongen hadden, vertrokken zij naar de Olijfberg. (Mt 26:26-30)

Paulus verwijst ook naar de instelling door Jezus:

Want ik heb van de Heere ontvangen, wat ik u ook heb overgeleverd,  dat de Heere Jezus in de nacht waarin Hij werd verraden, brood nam,en nadat Hij gedankt had, brak Hij het en zei: Neem, eet, dit is Mijn lichaam, dat voor u gebroken wordt. Doe dat tot Mijn gedachtenis. Evenzo nam Hij ook de drinkbeker, na het gebruiken van de maaltijd, en zei: Deze drinkbeker is het nieuwe verbond in Mijn bloed. Doe dat, zo dikwijls als u die drinkt, tot Mijn gedachtenis. Want zo dikwijls als u dit brood eet en deze drinkbeker drinkt, verkondig de dood van de Heere,  totdat Hij komt. (1 Kor 11:23-26)

Betekenis
Er is natuurlijk veel over te zeggen. Over de betekenis, in hoeverre Jezus echt tegenwoordig is, wie er wel en niet aan mogen doen. Daar zijn veel, heel veel, discussies over gevoerd. Dus ik houd het kort. Aangezien Jezus zegt dat waar twee of drie in Zijn naam vergaderd zijn, Hij aanwezig is (Mt 18:20), geloof ik dat Jezus ook in het avondmaal is. Of het brood en wijn écht in Zijn lichaam en bloed veranderen, daar geloof ik zelf niet in. En wat voor brood moet je gebruiken (‘gewoon’ brood, zodat we de link leggen met ons dagelijkse brood, of juist matzes, omdat ze ongezuurd zijn), en moet je echt wijn gebruiken of druivensap (voor de alcoholisten)? Het zijn tekenen die duidelijk verwijzen naar Jezus lichaam dat verbroken is Zijn bloed dat vergoten is. Persoonlijk vind ik matzes mooi, maar gewoon brood kan ook (want dat is zeker herkenbaar). En rode druivensap lijkt ook op bloed, hoewel ik de zoete avondmaalswijn wel lekker vind… Maar we mogen nooit vergeten waar het naar verwijst, daarom drukt Jezus ons ook op het hart om het blijven gedenken.

Open?
En wie mogen er wel of niet aan het avondmaal? In de tekst in 1 Korinthe geeft Paulus hier enkele aanwijzingen voor. Daarin legt hij duidelijk de verantwoordelijkheid bij degene die deelneemt aan het avondmaal (1 Kor 11:28). Ik ben daarom ook voorstander van een open avondmaal. In mijn gemeente wordt gevraagd aan gasten en andere mensen die voor het eerst deelnemen om zich voor te stellen en te belijden dat Jezus hun Heer is. Dat vind ik een goede voorwaarde. Hoe kun je immers anders de dood van Jezus gedenken als je niet in Hem gelooft? En als er dingen tussen ons en God in staan, geloof ik dat het avondmaal bij uitstek een moment is om dat te belijden, en te beseffen dat Jezus ook voor die zonden stierf. Ik begrijp de avondmaalsmijding in sommige kringen dan ook niet, het doet me juist verdriet dat mensen die Jezus kennen, om wat voor reden dan ook, niet durven deel te nemen aan de het gedenken van een van de belangrijkste gebeurtenissen in de geschiedenis en ons persoonlijk leven.

Persoonlijk…
Ik vind het avondmaal altijd een bijzonder moment. Ik vier het maandelijks in mijn gemeente. Het is vaak een rustpunt, ondersteund met rustige liederen die aansluiten bij het avondmaal of soms een filmpje. Vaak worden de hierboven genoemde woorden uit Matteus of Korinthe aangehaald. Er is ruimte om te bidden. Na te denken over wat het avondmaal betekent. Het is goed om regelmatig bij Jezus’ offer stil te staan. In het dagelijks leven gebeurt het maar al te vaak dat ik hier aan voor bij ga. Soms raakt Zijn offer me sterk, soms juist mijn eigen zwakheid. Soms voel ik vreugde. Als ik zelf meespeel in de muziekgroep is het ook weer anders. Dan ben je soms meer gefocused op het lied wat je gaat spelen, maar ook dat is een mooie ervaring, omdat je zo ook onderdeel uit maakt van de gemeente die het avondmaal viert.

Een stukje brood,
gebroken lichaam.
Een slokje wijn,
vergoten bloed.

Een nieuw leven,
opgestaan lichaam.
Een schone lei,
vergeten zonde.

Een nieuwe kans,
zonder verwijten.
Geen pijn of smart,
een vernieuwd hart.

Kom aan tafel,
gedenk Jezus dood.
Kom aan tafel,
deel in Zijn liefde.

Wat betekent het avondmaal voor jou? Hoe vier jij het?

Afscheidsmuziek

In het kader van de #bloghop van juni zie ik mijn kans schoon. Ik heb al jaren een enigszins dynamisch lijstje met de muziek die ik bij mijn begrafenis wil laten horen. Muziek betekent heel veel voor me, en zegt ook iets over me. Op verschillende belangrijke momenten in mijn leven heb ik muziek gebruikt om daar mijn eigen stempel op te drukken. Bij mijn trouwen, dopen, het opdragen van mijn kinderen. Soms zelf geschreven, soms een lied van een ander. Ik alleen op gitaar, of ik schakel iemand in om te zingen. Bij mijn begrafenis ben ik er zelf niet meer fysiek bij. Maar wat als ik de kans krijg om de muziek te laten horen die iets over mij zegt? Ik heb een lijst gemaakt. Een aantal nummers zijn stabiel, anderen zullen mogelijk over 5 jaar weer anders zijn. En wat mij betreft duurt het nog heel lang! En of de lijst ook integraal gedraaid zal worden (er zit een paar lange nummers bij, zelfs een van 25 minuten)? Nou ja, ik merk er niet veel van vrees ik 😀

Anathema – Inner Silence
In mijn hardrock periode was dit al een favoriet nummer van deze engelse band. Begonnen als doom metal, inmiddels meer symphonische rock a la Pink Floyd. Dit nummer zit in de overgangsfase, geschreven n.a.v. het overlijden van de oma van een van de bandleden. In die tijd heb ik, via via, de bandleden ook een aantal keer backstage ontmoet en heb ik zelfs met een van de gitaristen gejamd in een Dynamo Open Air preparty (ik herinner dat we Wish you were here van Pink Floyd en Powerslave van Iron Maiden hebben gespeeld).
Als ik de eerste pianoklanken van het lied hoor krijg ik al kippenvel. Dit is zo mooi. Met maar een korte, maar betekenisvolle tekst: “When the silence beckons / And the day draws to a close
When the light of your life sighs / And love dies in your eyes / Only then will I realize / What you mean to me.” Hoe zullen mensen mij herinneren?

Affector – Harmageddon
We blijven nog even in de hardere sferen. Affector is een christelijk metal project waarvan op dit moment één cd is verschenen: een concept album over Openbaring. Dat past natuurlijk bij het einde. Dit nummer is 13 minuten. Vette gitaarriffs en drums (Collin Leijenaar) en de mooie zang van Ted Leonard, maar ook een geweldige tekst. Het refrein geeft me kippenvel: “Hallelujah! Salvation, power and glory belong to our God / For true and righteous are His judgments”

Neal Morse – The Glory of the Lord / Outside Looking in / 12
Het liefst zou ik het hele album ? van Neal Morse doen. Maar om het kort te houden (het wordt met deze nummers al zo’n lange dienst!) deze drie nummers, die in elkaar overlopen. The Glory of the Lord is een dramatisch lied, klassiek aandoend, onregelmatig geteld (5 + 6 + 8) en laat bombastisch horen hoe groot God is. Dit loopt over in Outside Looking in, over iemand die het gevoel heeft buiten te staan, niet binnen te mogen komen. Zo ben ik ook geweest, en toch mocht ik binnen komen. Dan loopt het over in 12. 12 stammen, discipelen enzovoorts. En dan weer het refrein: “After all, we see the temple of the living God” (ik zou het tot 1:48 laten afspelen).

Salem Hill – So Human
Salem Hill is een vrij onbekende christelijke progressive rockband, maar met geweldige composities en scherpe teksten. Dit nummer gaat over onze menselijkheid. En aangezien ik dan mijn aardse lichaam achterlaat, leek me dit wel toepasselijk. Lees de tekst en oordeel zelf. En oh ja. ’t Is helemaal in 7/8. Daar word ik ook blij van!

The Flower Kings – Stardust we are
The Flower Kings heb ik leren kennen via Neal Morse, die met Roine Stolt, de zanger/gitarist van The Flower Kings, samen in Transatlantic zit (moet ik misschien toch Stranger in your soul er ook aan toevoegen?). Dit nummer gaat ook over de mens, sterrenstof zijn we, bijna goddelijk (Psalm 8:6). Episch met een mooi refrein (“Stardust we are / close to divine / Stardust we are / see how we shine”). Dat schijnen wordt trouwens gerelativeerd in het vorige nummer…

Iona – Foreign Soil
Het is moeilijk om maar één lied van Iona te kiezen. Laatst besprak ik al White Horse. Na twee nummers over de mens, een lied over de vreemde plek waar we nu zijn, maar niet echt horen. We zijn op vreemde grond. En wat is dit een mooi lied. Begint met de serene zang van Joanne Hogg. Als je hier geen kippenvel bij krijgt, dan weet ik het niet meer. Nummer heeft me ook bemoedigd als het even lastig was.

Flying Colors – The Storm
En als we het dan toch hebben over moeilijker tijden. Als er één lied is dat me er door heen helpt is het wel dit nummer. Een poppy progressive rock nummer van de supergroep bestaande uit o.a. Neal Morse en Mike Portnoy. Het is vooral de combinatie van tekst en muziek die het ‘m doet: “The storm… / We will dance as it breaks / The storm… / It will give as it takes / And all of our pain is washed away / Don’t cry or be afraid / Some things only can be made / In the storm”

Robert Fripp & Peter Gabriel – Here comes the flood
Een andere lied dat met raakt, vooral in moeilijker tijden, is dit nummer van Peter Gabriel. Vooral de uitvoering met Robert Fripp (King Crimson) vind ik geweldig. De verstilde uitvoering, de sferische gitaarpartijen van Fripp, de breekbare stem van Gabriel. En dan komt de vloed. En is alles voorbij?

Dave Bainbridge – Until the tide turns
Maar het tijd keert. Vanuit de verstilling. De verte die dichterbij komt, het wachten op verandering. Zwakte wordt sterkte (ik heb nu al kippenvel!) Als het gewone vreemd wordt. Twee worden een. Heer ik wacht… Heer ik wacht tot het tijd keert. En dan knal de hele band er in. Wauw. Zo mooi.

Psalmen voor Nu – Ken jij zo’n God? (Psalm 18)
Onmogelijk om te kiezen uit zoveel Psalmen. Dankzij Psalmen voor Nu ben ik het ook gaan waarderen op muziek. Dit is denk ik wel een van mijn favoriete. Een epische Psalm met een stuk geschiedenis. Door alles heen. Ken jij zo’n God? “Geef God alle eer / ik riep de Heer / Hij alleen zal mijn houvast zijn / Geef Hem alle eer / ik roep de Heer / Hij bevrijdt mij / Mijn vijand krijgt geen kans”

Phil Keaggy – What a day
Dit nummer staat al heel lang op deze lijst. En moet natuurlijk de afsluiting zijn! Wat een dag zal dat zijn, als we Jezus weer zien. Dit lied luisterde mijn vader vroeger veel. Jaren later vond ik het gare cassettebandje terug, zo vergaan dat het nummer nogal jengelde. Een jaar of 10 geleden heb ik de dubbel cd How the West Was One van de versie met Second Chapter of Acts via Amazon besteld (het was niet zo makkelijk te krijgen in Nederland). Sowieso een geweldige album (ik skip de lange toelichtingen bij de nummers wel…)

Hopelijk duurt het nog voor mijn afscheid er is. Maar met deze nummers kun je een glimp krijgen van wie ik ben.

Dankbaar ondanks alles (#bloghop mei)

Kun je dankbaar zijn, ondanks alles wat er gebeurt? Ondanks het verdriet, pijn, ellende en vervolging? Kun je God danken voor alles. Echt alles. Niet alleen de goede dingen, maar ook de slechte dingen. Kan dat? En als dat al kan, wat betekent dat voor de eredienst? Een poging om hier iets zinnigs over te zeggen.