Zoeken naar de God die overal is in alles

Is God overal te vinden? Misschien zul je zeggen: in de Bijbel, in de natuur, en in Christenen die de Heilige Geest hebben en in boeken, liederen en kunst die zij gemaakt hebben. De Canadese voorganger John Van Sloten beweert iets anders. In het boek “The Day Metallica Came to Church” onderbouwt hij waarom (iets van) God op veel meer plekken te vinden is dan de plekken waar je ze als christen zou verwachten. Voor sommigen klinkt dit bijna ketters. Ik vond het bevrijdend en denk dat hij een punt heeft!

Preken over Metallica? In nog geen duizend jaar!

John Van Sloten is voorganger in een evangelische kerk in Canada. Op een gegeven moment bedacht hij om te preken vanuit minder voor de hand liggende thema’s. Zo begon met een serie preken over verschillende muziekgenres (hij noemt Evanescence, Lenny Kravitz, Johnny Cash, Igor Stravinsky, J.S. Bach en U2). Na een preek over U2 vroeg een tiener in zijn kerk of hij over Metallica wilde preken. Zijn eerste gedachte?  “Never in a thousand years. I hate heavy metal, and I’m 99 percent positive there’s nothing spiritually redeemable in their lyrics.” Maar goed, hij beloofde er die dag voor te bidden. En de volgende kreeg hij tickets voor een… Metallica concert. En hij ging. Het was even wennen, maar na de ballad Nothing Else Matters wist hij het: “At that moment God’s love and compassion for all those angry, despairing, messed-up, beautiful people welled up inside me. I knew I had to preach on the message of Metallica. I was sure of it.”

De klaagzang van boze headbangers

Hij wist alleen nog niet hoe. Hij begon met het lezen van teksten, en vond daar aanknopingspunten. Sommige teksten hebben direct of indirect Bijbelse verwijzingen (hij noemt Creeping Death dat gaat over de laatste plaag in Egypte, And Justice for All dat gaat over recht doen en Holier Then Thou over hypocrisie). Hij zegt: “In song after song, Metallica denounced injustice and hypocricy. They exposed and derided the manipulative milieu of our consumer-driven world. Like Jesus in the temple, they angrily flipped over the tables of our consuming and commodifying way of life.” Hij besefte dat Metallica over dezelfde dingen boos was als waar de profeten en Jezus boos over waren. Ze “lamented” – klaagzangen – over de ellendige staat van de wereld. Hij vond goedkeuring in uitspraken van Calvijn (zie verder) en verdiepte zich in de leven van de bandleden. Metallica kreeg lucht van de preek en stuurde het management langs om opnames te maken, want ze waren erg geinteresseerd. Meestal hebben christenen een negatieve houding over metal in plaats van erover preken…

Alle waarheid komt van God

Calvijn schreef dat alle waarheid geïnspireerd is door de Heilige Geest Alle waarheid komt van God. Volgens Van Sloten is dat ook logisch: waar zou waarheid anders vandaan moeten komen? Hij zegt: “And when Calvin used the word all, I think he really meant all. All truth – including biblical truth, mathematically formulaic truth, aesthetically beautiful truth, athletically inspired truth, naturally scenic truth, psychologically wise truth, biologically evolving truth, and even righteously-indignant-high-decible-passionately-screaming-for-justice truth”. Hij haalt een langer citaat van Calvijn aan over de waarheid in wat seculiere schrijvers schrijven. Calvijn zegt daarover “let that admirable light of truth shining in them teach us that the mind of man, though fallen and perverted from its wholeness, is nevertheless clothed and ornamented with God’s excellent gifts.” In mijn eigen woorden: hoe verdorven iemand ook is, er is nog altijd iets te vinden van Gods gaven, het is immers een schepsel van God. Dit principe werkt Van Sloten in het boek verder uit, want hij past dit niet alleen toe op de muziek van Metallica, maar ook op schilderkunst (Van Gogh), architectuur, computerspellen, sport en films (The Dark Knight).

Is dit wel de juiste weg?

Hij beschrijft ook zijn worsteling. Vanuit zijn eigen gemeente kreeg hij ook weerstand, sommige mensen verlieten de gemeente, anderen lieten boodschappen achter op social media als YouTube. Hij wilde niet choqueren, maar zocht naar Gods waarheid overal waar hij deze kon vinden. Toch vinden anderen dit ketters. Onder een video van een preek over Coldplay: “This is the most ridiculous, theologically incorrect message I have ever heard in a Christian church.”, n.a.v. de preek over Metallica waarin duidelijk werd gemaakt dat dit niet van God is en metal niet in de kerk thuishoort. En is er niet het gevaar van de glijdende schaal? Keur je door een boodschap te halen uit bepaalde films of muziek die films of muziek als geheel niet goed? Hij heeft geworsteld, maar is tot de overtuiging gekomen dat hij op de goed weg zit. Een boodschap ergens uithalen is geen stilzwijgende goedkeuring voor die film of dat muzieknummer. Hij is er van overtuigd dat God te vinden is zowel in de schepping als wat schepsels – wij mensen – maken, de cultuur dus. Hij probeert Jezus te laten zien in en door onze cultuur en vergelijkt dit met het verhaal van de Emmausgangers. Een hoogleraar in theologie gaf hem mee: “I think I see what you are doing. I’ve spent my entire life connecting the Jesus of the New Testament to the Jesus of the Old Testament. You are connecting the Jesus of the New Testament to the ressurected Jesus today.”

Op zoek naar Gods waarheid. Overal.

Het principe dat Van Sloten toepast is volgens mij een waardevol principe. In plaats van een zwart/wit beeld van de wereld: dit is goed en dit is slecht kijkt hij naar het goed dat in het slechte te vinden is. Waarheid is waarheid, wie het ook zegt, zingt, schrijft of schildert. Alle mensen zijn schepsels van God, en hebben iets van God in zich. Hoe klein dan ook, zeg ik er bij. Daarmee keur je de daden of uitspraken niet goed. Maar je zoekt daarmee wel naar aanknopingspunten. Hoe kun je aansluiten op de huidige cultuur, zonder het evangelie te laten verwateren? In plaats van “metal is slecht” wordt het “de woede die in metal zit, heeft goede gronden”. Een metalnummer heeft in die zin overeenkomsten met een klaagpsalm – met als grote verschil dat in een klaagpsalm de schrijver terugkomt bij God en de meeste metalnummers in de boosheid blijven (wat dat betreft zijn Psalm 88 en 137 de beste overeenkomsten). Sommige voorbeelden die hij geeft (zoals sport) spreken mij minder aan, maar het principe blijft van kracht. Het vraagt moed om deze zoektocht te doen, maar ik denk dat het ook een waardevolle zoektocht is. Durven meer sprekers dit avontuur aan? Durven we op zoek naar Gods waarheid in onze cultuur?