Recensie Oden van Salomo – Goed terecht

Ergens in de tweede of derde eeuw zijn de Oden van Salomo geschreven, de oudst bekende christelijke liederen. Sjoerd Visser wilde deze liederen in deze tijd laten klinken. In 2013 verscheen het eerst album van De Oden van Salomo en vorig jaar een tweede album. Een recensie stond al langer in de pijplijn, maar nu Oden van Salomo een najaarstour doet tijd om er werk van te maken. En als je na het lezen en beluisteren van de fragmenten enthousiast bent geworden kun je er dan live van genieten.

Elf oden

Op het album staan elf nummers, of eigenlijk: elf oden. Vlak voor ik de cd binnenkreeg had ik de Nederlandse vertaling door Gie Vleugels van de Oden gelezen waardoor de Oden ook wat meer gingen leven. Het mooie van social media is dat artiesten af en toe al iets als een filmpje plaatsen, en wat ik hoorde maakte me al enthousiast. En na de eerste luisterbeurt was ik nog enthousiaster. Het eerste album vond ik al goed, maar dit album? Wow!

Rijk aan invloeden

Wat kun je verwachten? De muziek is sferisch, soms dromerig, soms barst het helemaal los. Er zijn verschillende invloeden te herkennen. Voor mij valt zeker de keltische invloed op. Met twee leden van Iona doet het regelmatig aan deze band denken. De gitaarpartijen van Dave Bainbridge en drumpartijen van Frank van Essen zijn fenomenaal. Maar er is echt meer. Er zijn jazzinvloeden te horen (ik ben geen kenner overigens, veel verder dan Sketches of Spain van Miles Davis ben ik niet gekomen) maar ook oosterse invloeden. Instrumenten als duclar, darbuka en bodhran zullen daar vast aan bij hebben gedragen.

Spanning en opbouw

Met het eerste nummer, Wat ik van vrede weet (Ode 10) begint het album spannend, er is weinig instrumentatie en de (oosters geïnspireerde) zang – en daarmee ook de tekst – krijgen daardoor alle vrijheid, ook het thema van de tekst. De volgende ode (26, De Hoogste Eer) is een loflied waarin het refrein “Onze Heer verdient de hoogste eer” na blijft klinken. Het middenstuk is rustiger, en had zo in een lied van Iona kunnen zitten. Er zit een geweldige melodie in die opbouwt en via een lekker solo van Bainbridge tot steeds opzwepender wordt. Het lied Goede hoop (Ode 11) is een stuk rustiger, de melodie is erg mooi en vormt een geheel met de tekst (“God heeft iets goeds gedaan, / want God snijdt met zijn geest.”), vooral in een later vers (“Ik bad: gezegend zijn de mensen / die in Uw land terechtgekomen zijn”). De ode Voor u zingen (16) begint met een “lai la” en klappen in 11/8. Een fijne maatsoort (zie ook hier), het couplet is dan weer 12/8.

Goed terecht

De titelsong, Goed terecht (Ode 40), is weer een stuk rustiger. Melodie en tekst gaan ook hier goed samen (“Het licht dat in mijn ogen danst / de lacht op mijn gezicht / is steeds op God gericht.”). Het water over (Ode 39) begint episch met een onregelmatige maatsoort (7/8). De stevigheid past bij de tekst (“De Heer is in zijn kracht, / als woeste waterstromen”) maar de dynamiek gaat ook mee met de tekst en is rustiger bij het refrein: “Want het water / is het teken / dat de Heer je geeft / je kunt veilig oversteken / als je met God leeft”, een prachtige tekst.

Open je hart

Open je hart (Ode 8) bevat veel onregelmatige maatsoorten. Het thema waar het nummer mee begint heeft me wat hoofdbrekens gekost, uiteindelijk kwam ik op 3/4+3/4+7/8+7/8.* De tekst past goed bij de speelsheid van de muziek: “Open je hart voor God / voel dat Hij leeft / voel dat Hij geeft / als een bron die ontspringt / een lied dat begint / Open je hart voor Hem / voel de muziek / spring in het lied / kom en open je mond / en roep het maar om”. De volgende ode (Uw huis, Ode 4) brengt weer rust, maar heeft ook langere jazzy improvisaties. In De Weg (Ode 34) verstilt het bijna, bijna a capella met alleen wat piano begint het. Ook hier gaan muziek en tekst goed samen, bijvoorbeeld na “De kalmte in de storm” vloeit als het ware het pianoakkoord hier op door.

Op reis

Op reis (Ode 7) is een lang, episch nummer van ruim 12 minuten. Zoals de titel misschien al doet vermoeden is het ook een reis om het lied te beluisteren. Het begint rustig met zachte instrumentatie en zang. De eerste regel pakt mij direct: “Het kwaad maakt me kwaad, maar Gods recht maakt me blij.” Waar gaat dit heen? Bij het tweede couplet komt de gitaar erbij die het 6/8 ritme stevig neerzet. Mooi is ook het loopje op de gitaar in het couplet in de aanloop naar het refrein. Het refrein heeft een mooie melodie bij de poëtische tekst: “God gaat niet voorbij, / want Hij heeft alle tijd: / de tijd die door Hem zelf gemaakt is.” Het middenstuk is spannend: vanuit de rust bouwt het op. De zwierige 6/8 maatsoort maakt plaats voor een strakke 4/4 met een stuwende melodie. Je voelt jezelf meestappen met de muziek, je gaat mee op reis. Als later de drums er bijkomen wordt dat nog sterker benadrukt waardoor het een soort mars wordt. En wat worden er mooie dingen gezongen. Een bloemlezing:

Maak de mooiste muziek.
Zing voor Hem.
Hij helpt ons weer opstaan.

Domheid gaat voorbij,
maar wie God kent is wijs.
Zing dit lied om God te aanbidden.

Hierna volgt een lang instrumentaal stuk, opgebouwd rondom het gitaarloopje dat we eerder hoorden. En dan… dan komt het refrein weer! Maar nu voller en steviger dan eerder in het lied. Een orgel, een elektrische gitaar, de drums die steeds meer opbouwen… ik krijg er steeds weer kippenvel van. En een tekst die ik zelden tegenkom in aanbiddingsmuziek:

De Heer is genadig.
Hij maakte je mond.
Zing van zijn daden
en roep het maar rond:
Hij is onze adem.
Hij geeft ons een stem.
God laat ons stralen.
Dit lied is voor Hem!

Wat kan ik daar nog aan toevoegen?

Zoals een zoon zijn vader aan kan kijken…

Het slotlied, Kijk ik naar U (Ode 14), is een mooi afsluiter van de muzikale reis die is gemaakt door de oden. Ook hierin weer Iona invloeden, vol met mooie melodieën, voor zang en instrumenten. Als de melodie van het couplet op het eind geneuried wordt, kan het niet anders dat het in je hoofd blijft hangen. Trouwens de tekst waarmee het begint is ook prachtig: “Zoals een zoon zijn vader aan kan kijken / zo kijk ik, Heer, naar U”

Tot slot

Goede hoop is een mooi album, in elk geval om naar te luisteren. Sommige liederen zijn denk ik prima zingbaar voor een gemeente (bijvoorbeeld De hoogste eer), andere leggen de lat hoog (zoals Open je hart). Het zou mooi zijn als deze liederen ook in gemeente worden gezongen en in andere bundels opgenomen worden. In elk geval zijn de liederen te horen tijdens de najaarstour van Oden van Salomo in Groningen, ‘s-Hertogenbosch, Vlissingen en Urk.

* Uiteindelijk ben ik de melodie maar gaan uitschrijven, want ik wilde het nu wel eens weten. In het totaal kwam ik op 13 tellen, maar hoe zijn die onderverdeeld? Het tempo is 95 bpm. Eerst had ik 5/4+9/8+7/8, maar 5/4+3/4+5/4 leek ook logisch en 4/4+4/4+5/4 ook. Maar ik vermoed dat het 3/4+3/4+7/8+7/8 is, op basis van de drums die invallen bij 0:52. Later kwam ik erachter dat de bladmuziek via de site te verkrijgen is, daar is het genoteerd als 6/4+6/4+3/4+4/4+7/4, met het tempo op 95 bij een halve noot, waardoor dit gelijkwaardig is aan 3/4+3/4+7/8+7/8 op 95 bij een kwartnoot (waarin ik had genoteerd).