Onregelmatige maatsoorten in augustus: 9/8

Deel 3 in de serie onregelmatige maatsoorten: 9/8. Deze maatsoort komt in de variant 3+3+3 nog wel eens voor, maar kon ook echt onregelmatig zijn afhankelijk van de accenten. Dan is de groepering bijvoorbeeld 2+2+3+2, 3+2+2+2, 2+3+2+2 of 2+2+2+3. In een dergelijke telling voelt een 9/8 vaak wat vreemd, soms ongemakkelijk, aan. Geredeneerd vanuit een 4/4 maat sleept een extra tel je voort. Een paar voorbeelden.

Sting – I Hung my Head

Dit nummer van Sting is geheel in 9/8. Het is geteld als 2+3+2+2 (5+4). Doordat de eerste helft een tel lang duurt sleept het naar het tweede deel, toch loopt het. Het refrein is catchy, als de drums vol invallen na het 1e refrein zit er – vind ik – een lekker beat in. De ride zit de ene maat op elke tweede tel, de andere maat op de eerste tel, wat weer zo’n mooi omdraai effect geeft en helpt om het te laten doorlopen. Johnny Cash heeft dit nummer ook gecovered, maar heeft het ‘rechtgetrokken’ naar 4/4, wat ik erg jammer vind (desalniettemin ook een mooie versie).

Genesis – Supper’s Ready

Het epische 23 minuten durende Supper’s Ready van Genesis (toen ze nog progressieve rock maakten) bevat het deel “Apocalypse in 9/8”, dat grotendeels in 9/8 is. De telling is 3+2+4, met een sterker accent op de laatste tel van elk groepje (te-te-TA-te-TA-te-te-te-TA). Na een vers is er een lang instrumentaal stuk, waarbij het orgel tegen de maat inspeelt in 4/4 en 7/8. Dit stuk bouwt langzaam maar zeker, maar steeds opzwepender, op naar een volgend vers (met daarin zekere verwijzingen naar Openbaring). Het eindigt dan triomfantelijker om over te gaan in het laatste deel met deze geweldige tekst:

There’s an angel standing in the sun
And he’s crying with a loud voice
“This is the supper of the mighty one”
Lord of Lords, King of Kings
Has returned to lead his children home
To take them to the new Jerusalem

Dave Brubeck – Blue Rondo à la Turk

Van Dave Brubeck is vooral Take Five (in 5/4) bekend, maar hij gebruikte vaker onregelmatige maatsoorten. Dit nummer in 9/8 is een aardig voorbeeld omdat er verschillende tellingen in zitten: 2+2+2+3 (3 maten) en 3+3+3 (de 4e maat). Je zou het ook kunnen opschrijven als 3/4+3/8 (3x) en 9/8, ik neig te tellen als: 1 – 2 – 3 – 1-2-3 (3x) en 1-2-3-1-2-3-1-2-3. Het resultaat klink heel boeiend. Je hebt het zwierige van maat in drie tellen, maar je wordt steeds heen en weer gesleurd. Magistraal vind ik het stuk (rond 2:00) waarin snel afgewisseld tussen een lazy jazz stuk in 4/4 en het onrustige 9/8 thema.

Confessor – Condemned

Een van de meest onnavolgbare ritmes is volgens mij wel het intro van het nummer Condemned van Confessor. Het begint met een fade in van een drumpartij in voornamelijk 9/8 (4+5). In een video legt de drummer uit hoe hij de partij speelt (2e video hieronder). Gebruikmakend van ingenieuze afwisseling van bassdrum (dubbele bass) en de snare, gaat de ride daar tegenin door op elke derde tel te vallen. Let op: het is vrij zware en complexe muziek (veel tempo en maatwisselingen), de gitaren zijn flink omlaag gestemd (C-F-Bb-Eb-G-C) terwijl de zang heel hoog is.

Advertentie