Ik word een beetje naar van de term “gezalfd”, vooral als deze te pas en te onpas wordt gebruikt. Het is een bijvoeglijk naamwoord om iets een bepaalde status te verlenen. Ga er dan maar eens tegenin, het is toch “gezalfd”? De meeste moeite heb ik er mee als het om leiders gaat die “gezalfd” zijn, en op een voetstuk komen te staan waarin ze onaantastbaar lijken te zijn. Want ja, de leider is gezalfd, dus alles wat hij doet of zegt moet wel van God komen. Ik moest n.a.v. een artikel dat vandaag verscheen denken aan echte gezalfde leiders.
Gisteren verscheen een artikel in De Correspondent over een misbruikzaak dat door de leiding van een kerk in de doofpot is gestopt. Het is schokkend om te lezen, niet alleen het misbruik maar ook de manier waarop hier mee om is gegaan in de kerk. Ik vind het onvoorstelbaar dat leiders zich zo opstellen. Toen schoot het verhaal van David door mijn hoofd. David ging vreemd met Bathseba en zorgde ervoor dat haar man stierf op het slagveld. Lekker, zo’n gezalfde koning. Maar hoe reageert hij als hij op zijn misdaad wordt gewezen (2 Sm 12:1-12)? Niks geen doofpot! David komt tot inkeer (2 Sam 12:13-23). We hebben er Psalm 51 aan te danken.
Het is moeilijk om gezichtsverlies te lijden, zeker als leider. Zeker als je op het hoge “gezalfde” voetstuk staat. David leed gezichtsverlies. Helaas zie ik die houding vaak niet bij gezalfde leiders. Treurig word ik van de verhalen die ik lees. Waarom lijkt het ze niet te lukken om dezelfde houding als David aan te nemen? Waarom volharden in onschuld? Alsof de waarheid niet boven tafel komt…
Wil de echte gezalfde leider opstaan? David was eigenlijk een voorafschaduwing van de échte gezalfde leider. Een leider die écht onschuldig was en toch zich liet straffen: Jezus Christus. Een nederiger houding dat dit is er niet te vinden. Christus is grieks voor Messias, dat gezalfde betekent. Jezus ís de gezalfde! En juist door zijn dood en opstanding houdt het niet op als we fouten maken, maar is er vergeving. Dat is soms moeilijk te aanvaarden (ik ben ervaringsdeskundige). We moeten niet pretenderen geen fouten meer te maken, laat staan ontkennen als we ze hebben gedaan. Door het kruis kwam de Waarheid op tafel…
Gloria en Kyrie 
Eens, Marc! ‘Gezalfd’ is een van de meest verkeerd gebruikte woorden in het ‘charismatinees’. Je kunt blijkbaar zalving voelen, leiders zijn gezalfd, een preek kan gezalfd zijn enz.
Het bijbelse begrip ‘zalving’ vindt haar oorsprong in het Oude Testament. Priesters en koningen werden door een zalving aangesteld. Zo begrijpen we ook het woord ‘Messias’: Jezus is onze koning en onze hogepriester en dus uitstek de Gezalfde.
In 1 Joh. 2:20,27 schrijft Johannes aan de gelovigen in het algemeen, dat ze gezalfd zijn en dat die ‘zalving’ hun onderwijst. Als we dat vergelijken met wat Jezus zelf zegt in Joh. 14:26, dan zien we dat het de Heilige Geest is die dit doet.
En dan valt alles wat mij betreft op zijn plaats. Waar Petrus schrijft dat de gelovigen een volk van koningen en priesters zijn – allemaal gezalfd, haalt Hij in zijn beroemde pinksterpreek in Hand. 2 Joël 2 aan, waar staat dat de Heilige Geest is uitgestort op alle vlees – allemaal gezalfd dus.
Dat is de waarheid van het Nieuwe Verbond. Waar de zalving zich onder het Oude Verbond beperkte tot priesters en koningen, heeft Jezus, de ware Gezalfde, door de uitstorting van en doop in de Heilige Geeste een volk van gezalfden voortgebracht.
Het is paradoxaal, dat er juist in charismatische/pinksterkringen, waar zoveel nadruk ligt op de Heilige Geest, zo vaak over ‘gezalfde leiders’ wordt gesproken. Dat is een Oudtestamentische manier van denken, die juist door de uitstorting van de Heilige Geest achterhaald is. Ieder die de Geest ontvangen heeft, is gezalfd. Dat heeft niets met leiderschap te maken, met een gevoel dat over je kan komen in een samenkomst, of een krachtige preek, maar met het feit dat we als gelovigen geroepen en bekrachtigd zijn om de opdracht die Jezus ons gaf, uit te voeren.
Wat de situatie bij House of Heroes betreft, denk ik dat er ten onrechte een verband wordt gelegd tussen een opvatting over zalving, of bedieningen en het misbruik en de manier waarop daarmee is omgaan. Uiteindelijk gaat het om ordinair machtsmisbruik van een pleegvader, om pogingen zaken in de doofpot te stoppen (vanuit het foutieve idee dat dat beter is voor de kerk) en om geen aangifte te doen, omdat dat schadelijk zou zijn voor het gezin – een pastorale misvatting dus. Niet de aangifte is schadelijk, maar het misbruik zelf. Don’t shoot the messenger.
Helaas begint sexueel misbruik altijd vanuit een machtspositie. Of de persoon met macht nu filmbaas is, voorganger, pater, sporttrainer, of dat hij ‘gezalfde’ of ‘profeet’ wordt genoemd, maakt niet uit. In deze context is de discussie over ‘gezalfde’ zeker niet de kern van de zaak. Als de persoon in kwestie niet ‘gezalfde’ wordt genoemd, maar ‘dominee’, of ‘voorganger’, dan kan nog altijd hetzelfde probleem optreden (en daar zijn ook voorbeelden van). We concluderen daarom ook niet dat we geen dominees of voorgangers nodig hebben, want daar ligt het probleem niet. Het probleem ontstaat, als iemand een te grote machtspositie krijgt en daar misbruik van maakt. Ik vind het iets te gemakkelijk om de theologie de schuld te geven van dit soort wantoestanden.
LikeLike