Zingen van kaft tot kaft?

Evangelischen gaan er prat op* dat ze de Bijbel van kaft tot kaft serieus nemen. Geen vrijzinnige interpretaties, wat er staat is wat er staat. Het Woord van God is de norm. Een erfenis uit de protestante achtergrond van de beweging, waar het adagium “Sola Scriptura” geldt. Maar is dit in praktijk ook echt zo? En waarom zingen we dan zo beperkt uit de schrift? Met welke bril lezen (en zingen) we en wat lezen (en zingen) we? Een paar overwegingen.

* Noot na publicatie: Ik begrijp dat sommige mensen een negatieve connotatie hebben bij de uitdrukking “prat gaan op”. Dit is niet zo bedoeld. Ik wil niet zomaar kritiek leveren, maar van binnenuit (als evangelische) een paar kritische opmerkingen plaatsen en ook handreikingen geven hoe we het goede dat er al is nog beter kunnen maken.

Bril

Als het gaat om onze bril, denk ik dat die sterk gekleurd is door het aanbod aan liederen. Dominant is daarin de Engelstalige liedcultuur vanuit vooral de pinksterbeweging (zoals Hillsong, Vineyard, Bethel), die we ook vertaald terugvinden in Opwekking. Deze bril (heel erg simpel samengevat) gaat uit van de overwinning aan het kruis, waardoor in ons leven ook alles overwonnen kan worden. Daarnaast is er een sterke nadruk op het de persoonlijke ervaring en relatie met God. We moeten God loven en prijzen en we mogen dit ook voelen. Stuk voor stuk zijn dit goede zaken, maar onze “worship” bril is daardoor wel beperkt. En als daardoor geen ruimte is voor liederen met een andere Bijbelse inhoud gaat er denk ik iets mis. Ik geloof dat het psalmenboek een betere blauwdruk is voor wat we zingen. Niet dat we alleen nog Psalmen zouden moeten zingen (alleen al omdat hierin bepaalde Nieuw Testamentische noties ontbreken), maar de breedte aan thema’s en diepgang van de liederen zorgt denk ik voor een gezonde balans.

Krenten

Wat we lezen, en daarmee bedoel ik vooral welke gedeelten, heeft ook invloed. Lezen we écht de hele Bijbel, of halen we de stukken er uit die ons het meest aanspreken? Het is makkelijker om je te laten bemoedigen door Jeremia 29:11 zonder enige context dan de soms heftige profetieën in zijn geheel tot je te nemen. Dan haal je de krenten uit de pap. In de bundel van Opwekking staat soms een heel rits Bijbelteksten bij liederen, maar als ik dan de teksten er bij pak denk ik soms: zijn die verzen er later bij gezocht ofzo? Het lijkt eerder op de klank af gekozen te zijn. Hiermee laat je voor mijn gevoel de Bijbel niet zélf spreken, maar zeggen wat jij wil zeggen. De liederen passen doorgaans prima in het evangelisch theologisch idioom (de “bril”) en zijn dan ook nooit echt ketters te noemen. Maar het is daardoor soms ook wat eenzijdig.

Psalmen

Ik denk dat de evangelische beweging een groot verlies heeft geleden door (onbewust) de Psalmen aan de kant te schuiven. Er worden heus wel een paar Psalmen gezongen. Van de pakweg 800 liederen in Opwekking heb ik er iets meer dan 50 gevonden die deels of helemaal op een Psalm zijn gebaseerd (ruim 30 verschillende Psalmen), en dan vooral die passen binnen de lofprijs en aanbiddingsliedcultuur. Populair zijn Psalm 23 (komt drie keer voor) en Psalm 121 (idem), terwijl de klaagpsalmen nagenoeg ontbreken (op Psalm 13 na). Waar het heftig wordt vind je dit niet terug in de bewerking, zoals bijvoorbeeld in de versie van Psalm 139.

Negeren

Verschillende keren kreeg ik in gesprekken met andere christenen terug dat ze niets met bepaalde Psalmen kunnen. Te heftig, dit is toch iets van het Oude Testament, dit kun je toch niet zingen. Het verbaast mij dat sommige Evangelischen zo makkelijk delen van de Bijbel liever lijken te negeren. Laten we vooral over de fijne dingen zingen waardoor we ons goed voelen en vertrouwd weten bij God. Onze “worship” bril betaalt hier een dure prijs. Door een voorkeur om de krenten uit de pap te halen missen we belangrijke noties. De werkelijkheid is namelijk niet zo, en in de Bijbel krijgt die werkelijkheid het volle pond. Niet alleen in de zogenaamde Oud Testamentische Psalmen, maar van Genesis tot Openbaring.

Serieus

Als we de Bijbel van kaft tot kaft serieus willen nemen, waar Evangelischen prat op gaan, moet dat ook in onze liederen terugkomen. Ik denk namelijk dat we daar meer van oppikken dan van de preek… Dat betekent dat we bewust moeten worden van de bril die we op hebben. Die helemaal af zetten zal lastig zijn, maar misschien wel laten bijslijpen. Dan zie je niet meer dat bepaalde liederen niet passen (ze zijn er allang), maar komt daar juist ruimte voor. Het goede wat er is wordt beter doordat er meer diversiteit is. Zelfs dan is het nog lastig, teksten over verdriet gaan misschien nog wel, maar hoe gaan we om met die wraak- en haatteksten? Dat vraagt nog wel doordenking, maar in het licht van het onrecht in de wereld zie ik het belang er wel van in. Onze liedcultuur zal niet van de een op de andere dag veranderen, maar als we op zoek gaan naar en in de rijkdom van de Bijbel, van kaft tot kaft, komen we al een heel eind.

 

Advertentie