Hoe breekbaar kun je zijn in een (evangelische) eredienst? Soms bekruipt mij het gevoel dat we de indruk moeten wekken dat alles goed is nu we weten en vieren dat Jezus ons gered heeft. Door de liedkeuze, de preek de gezellige ontmoetingen. Eerlijk gezegd: zo zwart wit is het gelukkig niet, maar het is wel een valkuil voor evangelische diensten, en ik denk zeker voor de meer charismatische kerken.
Een stukje geschiedenis
De roots van de evangelische beweging liggen in de Verenigde Staten, ontstaan vanuit grote evangelisatie rallys waarbij de focus lag op mensen bekeren. De preken en liederen waren daar op gericht, daarbij speelde de emotie ook een rol. Met de Amerikaanse droom sloop ook het idee in de kerk binnen dat alles goed moest zijn, alles is maakbaar. De pinksterbeweging hielp daar ook nog een handje bij doordat de Geest daarvoor zorgt, als je maar genoeg gelooft. Ruimte voor breekbaarheid is er dan vooral als die ook opgelost kan worden. Liederen, preken, gebeden lijken uit te gaan van onmiddellijk herstel.
Al reeds en nog niet
Met alle goede bedoelingen staat dat maakbare geloof in contrast met de realiteit en de Bijbel. Ja, ook de Bijbel geeft aan dat er genezing is, herstel, maar is hier in mijn ogen toch niet zo stellig als door sommige prekers wordt gepretendeerd. Juist hier is het belangrijk om het hele plaatje in beeld te houden. De breekbaarheid is aanwezig vanaf de zondeval in Genesis tot aan de martelaren in Openbaring die bidden om gerechtigheid. Er is soms nu herstel, soms pas in de toekomst. Het “al reeds en nog niet”.
Avondmaal
Ik vind dat die breekbaarheid thuishoort in de eredienst. Ik denk dat in de meest essentiële vorm die terugkomt in het avondmaal, die gelukkig in de meeste kerken regelmatig wordt gevierd. Je kunt je afvragen of het niet wekelijks zou moeten (het argument dat het een sleur wordt is niet valide: worden onze liederen en preken ook een sleur?) Het lijden en de opstanding vormen een blauwdruk voor ons leven, waarbij ons heel wat lijden bespaard wordt. Maar het lijden dat er wel is, mogen we niet uit het oog verliezen. Ik denk dat het avondmaal ons hierbij kan helpen stil te staan.
Preken
Maar ook in de preken en liederen moeten we streven naar een gezonde balans, en ons tenminste bewust zijn van de valkuilen. Het is gemakkelijker om over de minder heftige dingen te preken of te zingen. Misschien is Psalm 88 te heftig om te zingen, maar in een preek kun je er voldoende nuance in aanbrengen om het behapbaar te houden. En als er getuigenissen zijn, zijn die meestal terugkijkend op de moeilijke periode. Zelden nog in de moeilijke periode. Mijn ervaring is dat in de ‘gematigder’ evangelische kerken voorgangers streven naar een balans in de preken. Maar een beetje zorgen maak ik me wel over invloed als muziek uit pinksterhoek zoals Hillsong en Jesus Culture of welvaartspredikers als Joyce Meyer en Joseph Prince. Behalve theologische vragen bij overmatig positieve nadrukken twijfel ik ook aan de commerciële kant van de zaak, maar dat terzijde.
Breekbaar
Waar alles goed en wel moet zijn, waar geen problemen lijken te zijn, waar het geloof alle problemen opgelost lijkt te hebben, is het moeilijk om breekbaar te zijn. Maar we zijn niet altijd probleemloos. Kunnen we die breekbaarheid een plek geven? Ik denk dat mensen daarin geholpen moeten worden. Het is te heftig om onze eigen sores zomaar even op zondag in een dienst neer te leggen. Ik zal ook niet snel pleiten om iedereen een getuigenis te laten geven in een moeilijke tijd. Het helpt wel als we teksten, gedichten, liederen of preken aangereikt krijgen die de kwetsbaarheid verwoorden die in momenten van kwetsbaarheid moeilijk te verwoorden zijn.
Hieronder Psalm 22 in de uitvoering van The Psalm Project. Dit lied haalde Jezus aan toen Hij op zijn kwetsbaarst was.
Deze post is geschreven in het kader van de #bloghop van december 2016/januari 2017, deze keer georganiseerd door Krullies Schrijfsels.
Gloria en Kyrie 