Heb je dat ook wel eens? Dat je ergens moeite mee hebt, maar de vinger er niet helemaal op kunt leggen? En die moeite misschien ook wel een beetje tegenstrijdig vindt? Ik heb dat met sommige hedendaagse “worship” artiesten, zoals Hillsong, Jesus Culture en Planet Shakers. Waarom dan? Want: het is muziek die jongeren aanspreekt, en het lijkt me erg goed dat er nog steeds ‘kerkelijke’ muziek is die nieuwe generaties aanspreekt (en die ik zelf ook nog wel kan pruimen). Ik heb best lang getwijfeld of ik dit stuk wel zou plaatsen. Ik weet dat veel mensen deze muziek geweldig vinden en er veel ‘zegen’ uit halen. Maar er is ook kritiek, zoals onlangs weer in een artikel op CIP. Dus, toch maar weer de stoute schoenen aangetrokken en dit stuk wat al maanden min of meer klaar staat bijgeschaafd.
Positief
Laat ik positief beginnen: muzikaal gezien klopt het allemaal meestal wel. Goede, poppy stadionrock, goed uitgevoerd en gearrangeerd (niet altijd mijn smaak, maar meestal wel te verteren). Voor mij als gitarist zitten er meestal wel leuke gitaarpartijen is. En wat zeker ook een pluspunt is: het spreekt jongeren aan. De ‘kerkelijke’ muziek groeit zo mee met culturele ontwikkelingen. Thumbs up, zou je zeggen.
Maar…
Er is een maar. Ik keek vorig jaar naar de EO Jongerendag, en daar maakte ik voor het eerste kennis met de Planetshakers (ik heb blijkbaar niet op zitten letten: ze brengen al sinds 2001 albums uit…). Ik zag een hip geklede band, strak gespeelde muziek. Niet echt mijn ding, maar ok, wel goed uitgevoerd. Dat is allemaal buitenkant. Maar de teksten, sjonge, wat een ondiepgang. Althans, dat vond ik. Dingen als “It’s the greatest feeling / When You fill this place / In this moment / You are moving / As we give You praise” of tig keer “We will burn” en “Raise our hands op”. Maar misschien haal ik de krenten uit de pap?
Of het immens populaire nummer Oceans van Hillsong. Die kende ik tenminste al wel vóórdat het nummer op het laatste album van Opwekking verscheen. Maar ook hier is het vooral de tekst waar ik niet zo goed mee uit de voeten kan. Ik heb er even over gedaan om te begrijpen wat dat dan is. Er staat namelijk niet echt iets verkeerds in de tekst. Maar het is wel heel erg gefocused op gevoel, op mij zelf. Of lees ik het nou verkeerd? Ronald Koops verwoordde mijn gedachten onlangs in een interview: “Het is best een mooi lied, maar het gaat weer over mij. Over mijn vertrouwen, over mijn weg over de golven over de status dat ik in Zijn nabijheid ben.” Niet onbelangrijk is wat hij daarna zegt: “En dat is toch opmerkelijk. Want in de Bijbel gaat het vaak het niet zozeer over mijn geloof, mijn liefde of mijn keuze voor Hem, maar om Gods liefde, zijn redding, zijn hulp.” Er is ook wel goeds te vinden op tekstueel gebied bij Hillsong, zoals Cornerstone. Dat is dan wel geleend (het oude gezang My Hope is Built on Nothing Less), maar het is goed om oude liederen met sterke teksten nieuw leven in te blazen.
Als het pijn doet
Ik vind ook de minder fijne kanten van het leven niet zo goed terug in dit soort liederen, of er wordt voor mijn gevoel te snel overheen gegaan. Tekenend is een blogartikel dat ik op de Hillsong website las met de titel “Even when it hurts“. Het stuk verwijst naar het gelijknamige lied. Hoewel de gebrokenheid van de wereld erkent wordt, bekruipt me toch het gevoel dat er te snel overheen gegaan wordt: “Even when it hurts like hell, I’ll praise You” (wat ik eigenlijk wel een sterke zin vind, dat dan weer wel). En door het “I will only sing Your praise” te herhalen, verdwijnt de pijn voor mijn gevoel nét iets te snel naar de achtergrond. In het artikel staat: “The psalmists were never afraid to express their true feelings to God in their laments and and I don’t think we should be either.” Maar die ware gevoelens bij de Psalmisten werden toch echt wel iets concreter benoemd. Niet alleen dat ze pijn hadden, maar ook de omschrijving van die pijn, iets wat heel bevrijdend werkt. Maar misschien moet ik geduld hebben en de goede intenties niet uitvlakken: het is ook goed dat ze kunnen zingen “Even when it hurts like hell”. Op een volgend album die “hurt” ook écht omschrijven, eens even een echte “lament”? Stap voor stap geloof ik. Oordeel zelf trouwens maar:
Theologische achtergronden
Er is nog iets anders wat me aan het denken zet. Dit soort bands komen vooral voort uit pinkstergemeenten, waarmee ook een pinkstertheologie in evangelische en andere kerken binnenkomt. Niet dat die theologie fout is, maar zal regelmatig verschillen van wat er gepreekt wordt. Erger nog vind ik dat het soms ook uit kerken komt waar een soort van welvaartsevangelie gepredikt wordt (typerend: een boek van de voorganger van Hillsong, Brian Houston, heet “You need more money”). Dat welvaartsevangelie vind ik dan vooral terug in de nadruk op de positieve kanten van het geloof. Hoewel ik dat hoogstens als eenzijdig kan typeren.
Commercie
Nog iets: is het gezond dat kerken een florerende business hebben door de muziek die ze produceren? De cd’s gaan als warme broodjes over de plank, massale concerten zijn uitverkocht. Is het muziekindustrie of muziek om God te aanbidden? Of kan dat allebei? Sommige artikelen zijn hier erg scherp over, zoals dit artikel, waarin typeringen als deze geciteerd worden:
It’s all too much for critics such as American pastor Chris Rosebrough, who labels Hillsong an “evangelical/ industrial complex” and Houston the “CEO of an international multimedia entertainment company” that “happens to have venues around the world where they do something they call church”.
Oei, dat is scherp. Ik heb dan toch ook wel weer de neiging om het ’t voordeel van de twijfel te geven. Maar ik snap de kritiek wel.
Balans opmaken
Aan de ene kant wordt er eigentijds muziek gemaakt, goed uitgevoerd. Aan de andere kant mis ik inhoudelijke diepgang, heb ik twijfels bij de theologische achtergrond en de commerciële aanpak. Zou dit nu de toekomst moeten zijn van de muziek in de kerk? Laat ik heel eerlijk zijn: ik hoop van niet. Als we straks alleen nog maar dit soort liederen zingen heb ik weinig hoop voor de kerk. Want wat je zingt is wat je gelooft… En ik ben bang dat als we de diepgang missen ons geloof ook niet echt diepgang zal krijgen. Lees de column van Tim van Wijngaarden in de laatste EO visie over een jaren geleden radicale pinksterchristen die nu haar geloof zo goed als kwijt is…
Er is een tegenover. Gelukkig maar. In Nederland wordt goede muziek gemaakt. Wel eigentijds, misschien wat minder pretentieus (wat ik overigens erg prettig vind) en tekstueel een verademing tussen al het ‘worship’ geweld: Lev, Sela, Psalmen voor Nu, Kees Kraaijenoord, Schrijvers voor Gerechtigheid. Maar ook buiten Nederland is er goeds te vinden. Zo word ik heel erg blij van Brian Doerksens Shiyr Poets. Ik ben ook niet voor het afschaffen van Hillsong en consorten, maar vooral voor een gezonde balans. Dat betekent dat we kritisch moeten kijken naar de liederen en aanvullen waar we iets missen en vooral gebruiken wat goed is. Er zijn al genoeg kinderen met het badwater weggegooid.
(Maar toch even een “lament” van The Shiyr Poets)
Gloria en Kyrie 
Dit is op Deze Dagen herblogd.
LikeLike
Misschien moet je eens Googlen op ‘Kingdom Now’ of ‘New Apostolic Reformation’. Dan zul je vast iets herkennen.
LikeLike
Bedankt, ik heb daar wel eens wat van gelezen. Het raakt elkaar zeker denk ik.
LikeLike
Gebalanceerd en eerlijk. Dank.
LikeGeliked door 1 persoon
Dank je!
LikeLike
Ik vind juist diepgang in ‘dit soort’ muziek omdat het gaat om overgave. En Hem prijzen in onze pijn, is heel bijbels. De psalmen zijn mooi, maar vergeet niet dat ze geschreven zijn voordat Jezus de overwinning behaalde op het kruis. We leven nu in die overwinning en hebben Zijn geest ontvangen. En daarom is onze aanbidding ook anders dan de oud-testamentische aanbidding. We aanbidden nog steeds dezelfde God, maar door Gods genade mogen we in zijn nabijheid komen – heel dichtbij. En ik geloof dat het Gods verlangen is dat we dicht bij Hem komen om zijn liefde te ervaren. Voor mij is het makkelijk om te geloven in Gods liefde en zijn redding te ontvangen, maar het voelen, het ervaren, is juist moeilijk. En aanbiddingsmuziek van bijv. Jesus Culture heeft mij enorm geholpen om meer van God te eren en blijdschap te hebben in Hem. Om intimiteit met God te ervaren is vertrouwen nodig. Toegeven dat we God hard nodig hebben. Dus van mij mag er juist meer van dit soort muziek in de gemeente komen, zolang de aanbiddingsleider maar weet waar hij over zingt en af en toe ook uitleg geeft. Dat het draait om Hem, dat we Hem alle eer geven en dat we Zijn liefde mogen ontvangen.
LikeLike
Hoi Lizzy, bedankt voor je uitgebreide reactie.
Ik ben het met je eens dat overgave een essentiële rol speelt bij aanbidding. Waar het bij mij dan soms stuk op loopt is dat dit vooral op een manier wordt bereikt waarbij vooral het gevoel wordt aangesproken, en minder het verstand. Dat laatste gebeurt misschien teveel in andere kringen, dus de tegenreactie is begrijpelijk. Maar diepgang is voor mij ook dat liederen objectief over God gaan, en mij niet te veel op de voorgrond zet, en alle facetten van ons geloofsleven beschrijven.
Waar ik met je zeker van mening verschil is je kijk op de Psalmen. Mijns inziens is er geen verschil tussen OT- of NT-aanbidding. God is precies hetzelfde! Het OT heeft niet altijd weet van precieze details van de overwinning, maar zeker wel in profetische zin. Je kunt het niet afschrijven als dat het van voor de overwinning is. We leven in het “alreeds en nog niet”, m.a.w.: de overwinning is wel behaald, maar de effecten zijn niet volledig zichtbaar. De wereld is nog een zootje en zonde gebeurt aan de lopende band, ook christenen veranderen niet meteen in heilige boontjes.
Ik denk juist dat de Psalmen goed bij die realiteit aansluiten, omdat daarin álle aspecten van ons geloofsleven benoemd worden. Van de hoogste hoogten (150) tot de diepste diepten (130 of beter nog 88). De Psalmen moet je niet zien als een theologische verhandeling, maar gebeden vanuit geloofsbeleving naar God. En die geloofsbeleving is niet anders. In beide gevallen gaat het om vertrouwen op God, en ook de Psalmisten grepen terug op Gods daden, dat doen wij ook. De ultieme daden van God in Jezus zijn daar slechts in een schaduw te zien, maar dat maakt het vertrouwen op God er niet minder op. Willen we de Bijbel serieus nemen, van kaft tot kaft, dan zullen we de Psalmen ook serieus moeten nemen.
Wat je schrijft over beleving en dat deze muziek je daarbij helpt kan ik dan wel weer beamen. Er is muziek nodig die ons gevoel aanspreekt (hoewel dat niet voor iedereen hetzelfde is), en het is fijn dat die muziek er is. Toen ik net tot geloof kwam werd ik vaak geraakt door de liederen, dat was goed. De keerzijde is wel dat doordat de focus vooral lag op gevoel dat het niet ‘blijvend’ was, daar had ik andere liederen voor nodig. Dat werd heel concreet toen ik in moeilijker vaarwater kwam. De liederen sloten niet aan op mijn fase in mijn leven, en juist daar vond ik troost in de Psalmen waar het niet allemaal geweldig was, waar het alleen maar overwinning was en dat het zo fijn is om bij God te zijn, maar waar het rauwe leven ook benoemd kan worden. Als verdriet ruimte krijgt, en niet overschreeuwd wordt door ontkenning, wordt de vreugde groter (lees eens mijn verslag van een studiedag hierover, waar Matthew Jacoby van Sons of Korah hier boeiende dingen over zegt: https://gloriaenkyrie.wordpress.com/2016/11/28/als-verdriet-verdwijnt-verdwijnt-ook-de-vreugde-een-impressie-van-het-symposium-psalm-bijt-mens/).
Tot slot – mijn reactie is inmiddels ook uitgebreid geworden: het gaat om God alle eer geven! Ik hoop met mijn inzichten daartoe bij te dragen, maar gelukkig hangt het daar niet vanaf 😉
LikeLike
Pingback: Geen Hillsong? Of toch wel? Op zoek naar een middenweg | Gloria en Kyrie
Pingback: Op zoek naar breekbaarheid in de eredienst | Gloria en Kyrie
Pingback: Waar sta ik nu? Een terugblik | Gloria en Kyrie
Dat de Psalmen nu geen zeggingskracht meer ouden hebben ben ik niet met Lizzy eens. Het (verloste) leven is nog altijd niet één grote zegetocht en feestparade. In tijden van zorg en moeite mag je je pijn, verdriet en zorgen juist bij God neerleggen. Net als elk ander kind dat naar zijn vader rent om getroost te worden. Brian Doerksen heeft een schitterende versie van Ps. 13 gemaakt. Daarin lopen verdriet, zorgen en pijn samen met vertrouwen op God door elkaar heen. Hij weet wat voor maaksel ik ben en dat ik soms er niet toe komen kan om in de overwinning te gaan staan, te claimen wordt ook wel gezegd, nog moeilijker vind ik. Ik geniet van muziek, in alle soorten, maar ben in de stilte intiemer (dichter) bij God dan tussen mede concertgangers.
We moeten oppassen dat we de liedteksten niet als het Evangelie gaan zien, mensen onthouden tegenwoordig eerder de teksten van een lied (en de strekking) dan dat ze weten wat er in de Bijbel over geschreven staat. Dat is zorgelijk.
LikeGeliked door 1 persoon
Hoi liefdeskruiden, dank voor je bijval. Ik onderschrijf wat je zegt en deel je zorg dat mensen soms eerder ‘vasthouden’ aan de liedteksten dan bijbelteksten.
LikeLike
Kijk goed naar de achtergrond van deze bands, de kerken waar ze inzitten. Het geloof wat ze aanhangen. Het is allemaal Kingdom now en Name and Claim. Begin bij de Toronto Blessing, Bethel Redding,
Trin . Bekijk filmpjes op YT en uitleg op internet. Kijk met welke lieden ze omgaan en welke Jezus ze prediken.
http://Www.toetsalles.nl kan je er veel over vertellen. Het is enorm gericht op het ervaren en voelen en geld etc. Teveel om op te noemen. Ik begrijp dat het aantrekkelijk is (kom op; een orgel en hele noten?) Ik ben zelf een metalhead en luister graag naar Godly harde muziek. Ook die bands moeten getoetst worden. Waarom zeg ik Godly? Omdat ik mezelf geen christen meer noem, messiaanse is beter, maar ik ben niet joods bij bloede.
LikeLike
Pingback: 5 jaar Gloria en Kyrie! | Gloria en Kyrie
Wat een onzin stuk
lees de psalmen maar eens daar zitten er ook tussen met zo weinig diepgang
en denk je dat na het zingen van die paar regels van psalm 117 het lied klaar was ga er maar vanuit dat dit ook eindeloos herhaald werd
echt ongefundeerd stuk waar bij je je gevoel wilt goed praten
LikeLike
Jammer dat je anoniem reageert, blijkbaar heb ik een gevoelige snaar geraakt. Ik hoop dat ik je ook aan het denken heb gezet i.p.v. dat je niet verder komt dan “wat een onzin stuk” dat volgens jou ongefundeerd is of “lees de psalmen maar eens daar zitten er ook tussen met zo weinig diepgang”.
1) Jij mag het een “onzin stuk” vinden dat ongefundeerd is, maar begrijp goed dat dit een blogpost is, dus een opinie. Dat is mijn mening dus, en mijn mening is niet ongefundeerd. Ik leg in het stuk uit waar ik me op “fundeer”. Jammer dat je daar overheen hebt gelezen.
2) Psalmen gelijk trekken met moderne worship is wel een vreemd argument. De Psalmen zijn opgenomen in de Bijbel, omdat erkend is dat het meer dan mensenwerk is. Hillsong e.d. is, hoe je het ook went of keer, niet “canoniek” zoals de Bijbel.
3) Psalmen zijn er in soorten en maten. De kortste (117) en langste (119) zitten niet ver uit elkaar. Dat Psalm 117 weinig diepgang heeft is nog maar de vraag. Diepgang is meer dan de lengte van de tekst. In een paar woorden kun je ook hele diepe dingen zeggen. In dat opzicht kun je meer uit Ps 117 halen dan je misschien in eerste instantie zou denken. Daarbij is het nogal zwak om één hele korte Psalm te gebruiken als voorbeeld voor de rest. De meeste Psalmen zijn langer. Juist die diversiteit is sterk aan de Psalmen.
4) Ik wil niet “mijn gevoel goed praten”. Dat zou in de eerste instantie al betekenen dat er iets mis zou zijn met mijn gevoel. Ik probeer juist mijn “gevoel” te onderzoeken en te vinden waar dat in zit. Ik mag gewoon vinden wat ik vind. Dat jij dat dan ongefundeerde onzin vindt, mag ook, maar onderbouw dat dan ook.
LikeLike