Waren de Psalmen oorspronkelijk bedoeld om te zingen? Moeten we ze eigenlijk nog wel zingen? Is het niet voldoende dat we gedeelten ervan al zingen in onze lofprijs- en aanbiddingsliederen? De Psalmen zijn binnen de evangelische beweging soms toch een wat lastig onderwerp. Als het gaat om zingen dan, nou ja, en de heftige stukken natuurlijk. Misschien omdat men vooral de berijmde Geneefse Psalmen in gedachten heeft? Ik hoor soms interessante argumenten om de Psalmen niet (te veel) te zingen. Maar of ze overtuigend zijn? Laatst vroeg ik me al af of ze relevant zijn, nu ga ik verder in op het zingen ervan.
De Psalmen zijn van het oude verbond
Dit is een boeiend argument. Ik heb het eerlijk waar gehoord. Blijkbaar ziet men het Oude Testament op een ander niveau dan het Nieuwe Testament. Daarin zien we de openbaring van Jezus, die stierf en herrees voor ons. De wet is vervuld in Hem. Maar betekent dit dan ook dat wat er in het Oude Testament ‘minderwaardig’ is? Of betekent dit dat we het Oude Testament nu door de bril van het Nieuwe Testament lezen? Ik denk vooral het laatste. Als Paulus Timoteus 3:16 spreekt over de schrift, bedoelt hij toch echt het Oude Testament, of in ieder geval voornamelijk. Het Nieuwe Testament was nog in ontwikkeling.
De Psalmen zingen niet over Jezus
Klopt! Althans, niet direct, wel in profetische zin. Dat begint al bij Psalm 2. Ik zie echter geen reden om de Psalmen opzij te schuiven omdat niet over Jezus en Zijn verlossingswerk wordt gezongen. Als er álleen Psalmen worden gezongen, zoals in sommige kerken, vind ik dit een valide argument om tenminste ook andere liederen er bij te zingen. Paulus schrijft niet voor niets dat we Psalmen, gezangen en geestelijke liederen moeten zingen (Ef. 5:19 en Kol. 3:16). Liederen over Jezus en Zijn verlossingswerk komen niet in plaats van de Psalmen, maar moeten ze juist aanvullen!
In moderne lofprijs- en aanbiddingsliederen zijn de Psalmen opgenomen
Inderdaad: in verschillende moderne lofprijs- en aanbiddingsliederen vinden we gedeelten uit de Psalmen en soms zelfs hele Psalmen. De vraag is: is dat voldoende? Het is boeiend om te kijken welke Psalmen er dan zo in terugkomen. In Opwekking vinden we meerdere keren Psalm 23 en 121. En bijvoorbeeld 139 en 150 ook, hoewel 139 een paar relevante delen mist. Uit andere Psalmen wordt regelmatig geciteerd. Maar de oplettende lezer zal zien dat de focus daar vooral op het lofprijzen ligt. Er wordt nogal eclectisch omgegaan met de Psalmen, en dit geldt natuurlijk niet alleen voor Opwekking. Daarbij moet ik in het voordeel van Opwekking wel noemen dat er de laatste jaren meer Psalmen zijn opgenomen, ook de wat moeilijkere (Psalm 13 en Psalm 16). Ga zo door!
De Psalmen zijn saaie, oude liederen op een orgel
Helaas denken mensen bij Psalmen niet altijd direct aan de Psalmen in de Bijbel, maar aan de berijmde Geneefse Psalmen. Calvijn heeft deze laten schrijven en al honderden jaren worden deze, met verschillende berijmingen, gezongen in de gereformeerde kerken. Aanvankelijk a capella, maar later ook begeleid met orgel. Op een gegeven moment ontstond er een traditie waarin alle noten gelijk werden getrokken (zingen op hele noten). Hierdoor is het beeld ontstaan dat Psalmen saai zijn. Ook ik had dit idee. In de evangelische kerk, daar zingen we eigentijdse liederen, “de” Psalmen zijn saai. Tot ik ontdekte dat er ook andere manieren zijn om de Psalmen te zingen (zie hier voor een lijst). En misschien dat die oude melodieën nog helemaal zo gek niet zijn. The Psalm Project weet ze in ieder geval op een mooie manier levend te maken.
De Psalmen zijn nooit als liedboek bedoelt
Ik heb eigenlijk altijd gedacht dat de Psalmen als liederen zijn bedoeld. Toen ik iemand onlangs deze opmerking hoorde maken moest ik even omschakelen. De Psalmen zouden zijn bedoeld als gebeden. Helaas kon deze persoon me niet uitleggen waarom hij dat nu vond, behalve een verwijzing naar een overigens erg interessant filmpje over de Psalmen. Maar het heeft me wel aan het denken gezet. Ik vond een paar interessante aanwijzingen:
- Het woord Psalm is een vertaling van het Hebreeuwse woord Mizmoor: gezang op snarenspel.
- Verschillende Psalmen hebben muzikale aanwijzingen. Van de 150 Psalmen zijn er 98 (bijna twee derde) met in de aanhef de aankondiging dat het een lied is. Begint al bij Psalm 3.
- Sommige Psalmen missen een dergelijke aanhef, maar beschrijven wel een muzikale activiteit (bijv. 33,34,95,96,117,149,150). Alleen 137 juist niet…
- De Psalmen werden in de tempeldienst gebruikt. Bij een aantal Psalmen zien we in de aanhef dat ze óf door tempelmuzikanten zijn geschreven (de Korachieten, Asaf) of voor de muzikanten (volgens mij de tempelmuzikanten). Volgens de Jewish Encyclopedia, naar de Talmud, waren er bepaalde Psalmen voor elke dag tijdens de tempeldienst.
Niet overtuigd…
Het zal je niet verbazen, maar ik ben niet overtuigd. Integendeel, ik heb juist meer argumenten voor gevonden. Of heb ik een blinde vlek? Overeind blijft de vraag of dan ook alle Psalmen gezongen zouden moeten worden (waar ik nog steeds een concept voor heb staan…), maar dát er Psalmen gezongen moeten worden blijft voor mij overeind. Ze verrijken (en herijken?) ons geloofsleven en brengen soms onder woorden wat we zelf niet onder woorden kunnen brengen. En er zijn steeds meer hedendaagse uitvoeringen die ook passen bij de evangelische liedcultuur!
Meer weten over de Psalmen? Zaterdag 19 november is er een zeer boeiende studiedag over de Psalmen “Psalm bijt mens” van Eredienst Creatief in Maarssen. Lees hier meer, of meld je gewoon direct aan (yolo 😀 ).
Gloria en Kyrie 
Geneefse psalmen (hier gezongen in japanse vertaling) zijn in goede zettingen totaal niet saai maar tijdloos!
LikeGeliked door 1 persoon
Of ze tijdloos zijn durf ik niet te zeggen, maar ik denk dat het te makkelijk is om te zeggen dat ze ‘saai’ zijn. Ik heb het bewust verwoord als ‘is het beeld ontstaan dat Psalmen saai zijn’ en ‘misschien dat die oude melodieën nog helemaal zo gek niet zijn’.
Het is maar wat je gewend bent of je openstaat voor andere stijlen. Ik ben voor de open houding, hoewel ik eerlijk moet bekennen dat het me nog niet gelukt is om de enkele uitvoeringen van Psalmen op hele noten die ik op YouTube heb gevonden te waarderen. Maar misschien lag dat aan de uitvoering 😉
LikeLike
Tijdloos, omdat er zettingen tussen zitten van o.a. Goudimel https://nl.wikipedia.org/wiki/Claude_Goudimel
Omstreeks 1550 gecomponeerd. de tand des tijds doorstaan 😉
LikeLike
Dit vind ik i.i.g. wel een mooie uitvoering van Ps 150.
LikeLike
ik had ps 150 gepost maar het had 47 moeten zijn 😉
LikeLike
Je moet hem zelf maar even opzoeken, hij pakt alleen 150
LikeGeliked door 1 persoon
Misschien doordat het een afspeellijst is, 150 is de eerste. Dit is de losse link. Heel ritmisch, ook met de noot net voor de tel en het ritme van de gitaar (ook leuk: ik heb ‘m op 2 tabbladen – een in de afspeellijst en een losse – die met een verschil van enkele seconden afspelen: krijg je een mooie canon!)
LikeLike
Wat is er mis met de Psalmen van David, zoals hij ze zong voor Saul? Zo staan ze in Gods Woord. Zou God duizenden jaren later gedacht Hennen Oh oh. foutje. Die David kon ze wel zingen en spelen op de harp, maar nu moet het anders!
Oh, dat kan Calvijn wel aanpakken, de man die het orgel “de sirene van de duivel” noemde.
Geef mij de psalmen van David maar, zoals hij ze geschreven heeft, geïnspireerd door de Heilige Geest!
LikeLike
Als ik het heb over “de Psalmen” bedoel ik eerst en vooral de Psalmen zoals ze in de Bijbel staan (overigens heeft David lang niet alle Psalmen geschreven, ook Asaf en de Korachieten). Dat er allerlei berijmingen zijn, waaronder die van Calvijn (of beter: waar hij opdracht toe had gegeven), is logisch. De meesten van ons zijn het Hebreeuws niet machtig en een ‘gewoon’ vertaalde tekst is lastiger zingbaar omdat er bij de vertaling geen rekening gehouden wordt met zaken als metrum (wat het makkelijker maakt om er een melodie bij te bedenken).
Zelf ben ik geen voorstander (maar ook geen uitgesproken tegenstander) van Geneefse Psalmen. De muziek is niet mijn smaak en in de vertalingen klinkt toch ook een bepaalde theologische kleur door. Maar dat geldt voor elke berijming/vertaling. Zelf spreken de berijmingen van Psalmen voor Nu me het meest aan, een goede poging om de teksten naar het nu te brengen. Ook daar is vast e.e.a. op aan te merken, maar voor mij tot nu toe de meest geslaagde.
LikeLike