Ont-moeten in de ontmoeting

Heb je er wel eens bij stil gestaan dat er elke zondag wereldwijd miljoenen mensen naar een kerkdienst gaan? Even los van de tijdsverschillen, dat is toch indrukwekkend? Van Australië tot Alaska, van Zweden tot Zuid-Afrika. Toch is die eenheid niet altijd evident. Het aantal verschillende denominaties is niet op een hand te tellen. Over eenheid en ontmoetingen met mensen. En God.

Eenheid?

De eenheid, of eerder het ontbreken ervan, in het christelijk geloof is voor velen een reden om twijfels te hebben over dit geloof. Niet helemaal onbegrijpelijk, Jezus zei “Aan jullie liefde voor elkaar zal iedereen zien dat jullie mijn leerlingen zijn.” (Jh 13:35, zie ook het gebed in Jh 17). En laat die liefde nu bar slecht tot uiting zijn gekomen de afgelopen eeuwen. Tot de reformatie viel het nog wel mee, hoewel die eenheid ook relatief was (in de 1054 was er al het schisma tussen oost en west). Maar daarna was het hek van de dam. En misschien nog wel het ergst binnen het Nederlandse protestantisme. Alister McGrath noemt het een “repeterende breuk” (Christelijke Theologie. Een introductie. Pag 434) Wat is er misgegaan?

Verloren liefde

Mijn gedachte is heel simpel. We zijn de liefde verloren. In plaats van oog te hebben voor elkaar, zijn we losgegaan op allerlei leerstellige zaken. Maar Jezus zei niet “aan jullie leerstellingen zal iedereen zien dat jullie mijn leerlingen zijn.” Begrijp me niet verkeerd: ik geloof dat het goed is om na te denken over wat geloven, ik doe het zelf ook graag (theologie studeren was geweldig!) Maar het mag nooit de overhand krijgen. Als we niet meer met liefde naar elkaar kunnen kijken, kunnen we elkaars verschillen ook niet meer overbruggen. Dan lijkt het beter om met gelijkgestemden op te trekken. En als dat niet werkt met de gelijkgestemden die overblijven.

Eenheid in verscheidenheid

Geloven is echter niet iets om te doen met gelijkgestemden. Mensen van allerlei snit volgen Jezus. En dat is de gemeenschappelijke deler: Jezus. Kernachtig is ons geloof samengevat in de apostolische geloofsbelijdenis, iets wat vrijwel alle kerken onderschrijven. Laten we dáár beginnen (niet als vervanging van de Bijbel). Hoe belangrijk is dan nog een juiste visie op doop, avondmaal, eindtijd, Israël? We gaan daar toch niet uit komen, en misschien moeten we dat ook niet willen. Laten we ont-moeten van elkaar de juiste visie afdwingen zodat we echt kunnen ontmoeten.

We zijn niet alleen

Kunnen we elkaar dan elke zondag ontmoeten? In de wetenschap dat we niet alleen in onze gymzaal of kathedraal een gemeente vormen, maar over de hele wereld. Ook in de kerken waarvan wij vinden dat zij leerstellig flink de bocht uit zijn gevlogen. Maar misschien denken zij dat ook wel over ons? Omdat ik mij qua vorm en theologie het best thuis voel bij evangelischen, betekent dat nog niet dat ik mij er op kan voorstaan bij de ‘ware’ kerk te zijn. Met de pakweg 250 mensen met wie ik op zondag samenkom komt minder dan 1% van de kerk samen. Dat maakt het overigens behapbaar, maar ik besef ook dat wij niet de enigen zijn. En dan bedoel ik niet alleen andere evangelische gemeenten…

Horizontale en verticale ontmoeting

En niet onbelangrijk: de eredienst heeft twéé perspectieven. Het horizontale heb ik al benoemd: de ontmoeting van mensen. Maar minsten zo belangrijk – of misschien nog wel belangrijker – is de verticale ontmoeting. De ontmoeting omhoog. Naar God. De God die ons schiep, redde en nieuw leven gaf. In plaats van te denken dat we precies weten hoe alles zitten, laten we beseffen hoe ongelofelijk klein wij zijn. Dan maken die zogenaamd belangrijke leerstellige verschillen veel minder uit. En kunnen we elkaar ook ontmoeten zoals we zijn, en elkaar zien zoals God ons ziet. Dan kunnen we ont-moeten van alle zelfbedachte en al dan niet ongeschreven regels. De een vrolijk, de ander verdrietig, de een worstelend of twijfelend en de ander volkomen zeker van zijn zaak. De kinderdoper, de baptist, de pre-millenialist, de Israël fan, de orgelliefhebber en de rocker en… noem maar op. Wie had ooit bedacht dat deze mensen op het zelfde moment de zelfde God aanbidden?

Dit blog is geschreven voor de #bloghop van juli/augustus 2016 met als thema ontmoeten, dit keer gehost door Judith Stooker.