We geloven wat we zingen! Geloven we wat we zingen?

Misschien nog wel meer dan de preken die we horen, Bijbelstudies die we volgen, boeken die we lezen beïnvloeden de liederen die we zingen ons geloof. Of dat echt zo is weet ik natuurlijk niet (dat zou een interessant onderzoek kunnen zijn) maar ik geloof zeker dat hetgeen we zingen ons geloof beïnvloed. En geloven we ook altijd wat we zingen?

Muziek als memorisatietechniek
Muziek is bij uitstek een middel om dingen te kunnen onthouden. Doordat er een bepaald ritme in zit, herhaling, herkenbare melodie, rijm, helpt het ons om dingen beter te onthouden. Het alfabet leert een stuk gemakkelijker met een liedje. En hoe vaak gebeurt het niet dat als je de melodie van een bekend lied hoort, en misschien alleen de eerste woorden, dat je daarna prompt de hele tekst mee kan zingen? Muziek is gewoon een handige manier om dingen te kunnen memoriseren. Het is daarom ook goed om te beseffen dat als we elke week liederen zingen, dat hetgeen we zingen ook blijft hangen.

Maar wat memoriseren we dan?
Zeker in de kerk is het niet geheel onbelangrijk om bewust te zijn van wat je zingt. Je gaat het namelijk, veelal onbewust, onthouden en het gaat je beïnvloeden. Wie mijn blog al een tijdje volgt, weet dat ik soms best kritisch ben op het liederenaanbod in evangelische gemeenten (zie bijv. Opwekking 2.0), waar ik vooral de Psalmen (Nieuw leven voor de Psalmen!!!) en ruimte voor ellende mis (Is er ruimte voor ellende in de eredienst?). Mijn motto is dan ook: aanbidding is niet los verkrijgbaar. Waar de focus ligt op een bepaalde manier van aanbidding, een bepaald soort liederen, een bepaald gevoel, verliezen we andere dingen uit het oog. Dan wordt het geloof een hallelujah-geloof waar geen ruimte meer lijkt te zijn voor de mindere kanten van het leven. Naast de beperkte onderwerpen, mis ik ook een stukje diepgang. Als we leren, moet het soms ook even net wat dieper gaan. Door brede thema’s, diversiteit in bewoordingen (niet teveel cliché’s) en soms ook een stukje theologie bereik je dat.

Bijbels
Het is natuurlijk veilig om dicht bij de Bijbel te blijven. Eigenlijk is dat eeuwenlang ook gedaan. De Psalmen waren de belangrijkste inspiratiebron. Soms werd er een refrein of strofe aan toegevoegd. In de loop der tijd ontstonden ook andere liederen, een ook andere gedeelten uit de Bijbel werden gezongen. Inmiddels is dit bijna 180 graden omgedraaid, tenminste onder evangelischen, daar zijn veel teksten van eigen makelij. Er wordt wel veel verwezen naar de Bijbel, maar soms eclectisch. Dan krijg je weer een eenzijdig beeld, en dat is nu juist niet de bedoeling. Het is dus kunst een balans te vinden tussen het ‘oude’ en het ‘nieuwe’. Als we de oude Psalmen, nieuw testamentische liederen en gezangen niet meer als inspiratiebron kennen, maar alleen de uitgeklede pop-achtige liedjes van nu, wat blijft er dan nog over? Als ik mijn voeding moet halen uit Hillsong-achtige liederen, vind ik dat ik een mager geloof heb. Niet dat we dat soort liederen niet moeten zingen, maar niet alleen maar.

Scherp?
Dat klinkt misschien wat scherp. En zo heet wordt de soep niet gegeten. De Psalmen krijgen voorzichtig meer ruimte, te voorzichtig, maar toch. Er wordt soms teruggekeken naar het verleden. Er zijn geweldige mooie nieuwe liederen, zoals van Sela en Schrijvers voor Gerechtigheid, waar een stuk diepgang in zit zonder in moeilijke theologische taal te vervallen. Daar word ik blij van, en ik denk dat hier liederen uit voorkomen die een goede aanvulling zijn op de lofprijs- en aanbiddingsliederen die we zingen. Alleen zie ik het nog te weinig gebeuren (opsteker: Opwekking neemt steeds meer liederen van o.a. Sela, Schrijvers voor Gerechtheid en Psalmen voor Nu op.)

Hart en hoofd
Beseffen wat je zingt is belangrijk. Hoe trouwens ook (wat doet je hart eigenlijk, als je zingt?). De tekst zing je, met de hele gemeente, naar God toe. Dat is nogal wat. De tekst grijpt zich ook vast in je hoofd (ook al kun je ‘m niet altijd direct zingen). Meen je wat je zingt? Geloof je het echt? Zing je soms dingen die voor je gevoel niet kloppen? Scherpen de teksten je, leren ze je meer van God, aanbid je God echt? Of geeft de mooie muziek en de makkelijke tekst je vooral een goed gevoel?

Juist keuze
De verantwoordelijken (zowel de schrijvers als zij die selecteren in de gemeente) voor de liederen hebben de verantwoordelijkheid de gemeente te voorzien in goede liederen. Het aanbod is groot, dus de uitdaging – de kunst – is om de juiste keuze te maken, passend bij de dienst. Gemeenteleden hoeven daar niet passief in te zijn. Als je bepaalde dingen ziet, breng dat op een constructieve manier ter sprake (besef wel bij wie de verantwoordelijkheid ligt). Ik moet bekennen dat ik heel soms een zin niet mee zing, omdat ik er niet achter sta of omdat ik het op dat moment niet gemeend kan zingen. Maar meestal zing ik alles, ook als ik een keer twijfels heb. Ik zing namelijk met de gemeente, met mijn hart (mijn hele, hoop ik). God kent mij en weet waarom ik zing, ook al is de tekst niet perfect. Maar dat is geen pleidooi om niet kritisch te zijn naar de tekst… Wel als bemoediging om met je hart te zingen.

En tenslotte… wat gaan we doen met al die mooie woorden?

Advertentie