Nieuw leven voor de Psalmen!!!

Al eeuwen lang worden de psalmen gezongen. Duizenden jaren oud zijn ze, ooit geschreven door grootheden als koning David, zou je kunnen zeggen dat ze wel een plaatsje verdienen in de Top 2000. Sterker nog: er staat zelfs een lied in dat gebaseerd is op een psalm: Rivers of Babylon door Boney M, gebaseerd op Psalm 137 (even terzijde: dit is een nogal heftige Psalm uit een trieste periode in de geschiedenis van Israel, en de uitvoering van Boney M. staat daar haaks op. Geef mij de stemmige, maar nogal melancholische, uitvoering van Psalmen voor Nu maar!)

Nu is het niet zo dat we de psalmen zingen zoals David ze ooit heeft geschreven. Verder dan een enkele verwijzing naar als bijvoorbeeld “op de wijs van De Lelies” (Ps 45:1) komen we niet. Er zijn in de loop der eeuwen dan ook talloze uitvoeringen verschenen. Het bekendst in ons calvinistisch kikkerlandje zijn natuurlijk de geneefse melodieën. Deze zijn inmiddels ook al honderden jaren oud, ook al heeft de tekst wel een aantal vernieuwingen gekend. Toch blijven de psalmen velen tot de verbeelding spreken. Niet voor niets: alle gevoelens, alle worstelingen, vreugde en verdriet, oneindige blijdschap en de diepste depressie komen aan bod. Steeds zijn weer nieuwe pogingen ondernomen om de psalmen nieuw leven te geven.

In het Nederlands zijn er meerdere initiatieven, waarvan Psalmen voor Nu het bekendst is. Met hun laatste uitgave, een dubbel CD, hebben ze alle 150 Psalmen opnieuw berijmd én op melodie gezet. Hierbij hebben ze kundig gebruik gemaakt van het idioom van de popmuziek, van lichte jazz tot stevige rock. De kracht van deze kwalitatief goede popmuziek is helaas ook een nadeel: de liederen zijn niet altijd even goed zingbaar. Persoonlijk vind ik dat erg jammer, want graag zou ik ze vaker willen zingen. Toch hoop ik dat een aantal van Psalmen voor Nu hun ingang mogen en blijven vinden in de (evangelische) kerken. Doordat enkele zijn opgenomen in Opwekking wordt hier een klein zetje aan gegeven.

Een andere insteek heeft The Psalm Project. In plaats van nieuwe melodieën wordt gebruik gemaakt van de geneefse melodieen, maar dan wel met geheel eigen arrangement. Ook hier is de stijl popmuziek. De liederen zijn niet alleen in het Nederlands, maar ook in het Engels, opgenomen. The Psalm Project is minder ambitieus dan Psalmen voor Nu (of neemt de tijd). Slechts een deel van de psalmen is uitgebracht. Niettemin zitten hier ook erg mooie bewerkingen bij die zeker gezongen mogen worden.
Andere nederlandse initiatieven om de geneefse psalmen nieuwe leven te geven zijn Levensliederen en de Nieuwe Psalmberijming.

Niet alleen in Nederland is behoefte aan psalmen in een hedendaagse uitvoering. Zo is de Australische band Sons of Korah al een tijd bezig om psalmen (vanuit de NIV vertaling) op muziek te zetten. De band heeft een hele eigen stijl, meer in het folk genre, en de liederen zijn minder geënt op gemeentezang. Met zeven albums is de band aardig op weg om alle psalmen op muziek te zetten.

Een ander engelstalig initiatief dat ik onlangs tegen kwam is The Psalms Project. De naam lijkt veel op de nederlandse equivalent, maar schrijft nieuwe teksten en melodieen. Net als Psalmen voor Nu willen ze alle Psalmen op hedendaagse muziek zetten. Elke cd volgt de Psalmen in numerieke volgorde, inmiddels zijn er twee te downloaden via Noisetrade (PvN heeft de liederen niet in volgorde opgepakt). Een eerste beluistering toont aan dat dit een zeer geslaagd initiatief is. De muzikale stijl past goed bij de hedendaags worship/praise muziek, en is ook kwalitatief goed (de eerste cd is ook te downloaden). Hierdoor is het ook in staat om gemeenten aan te spreken waar dit genre hoogtij viert, maar ook tekstueel de rijkdom van de psalmen ingang te doen vinden.

Zes voorbeelden. Er zijn er vast nog meer! Gaan we ze zingen? In mijn gemeente nemen we voorzichtige stapjes. Als evangelische gemeente zijn we bijna onbekend met het zingen van psalmen. Psalm 23, 51, 121 en 139 zijn eigenlijk de enige, of tenminste de bekendste, die we vanuit Opwekking kennen en zingen. Een paar andere zijn er bijgekomen vanuit Psalmen voor Nu, zoals 84. Ik wilde ook de minder vrolijke kanten van het leven, die in de psalmen zeker aan bod komen – en ik denk ook in onze levens, ook laten horen. Zo dacht ik te kunnen beginnen met psalm 9, God doet recht. Dat viel wat tegen. De tekst is best heftig, en riep al gauw discussie op bij de zangers. Deze vervangen voor 13, Hoe lang nog. Deze is wel wat lastiger zingbaar dan 9, en zal minder ingang vinden. Deze maand zingen we 96, ook te vinden in Opwekking en binnenkort 130, Uit de diepten (niet de uitvoering van PvN). Gezien de populariteit van bijvoorbeeld Hillsong ga ik ook eens kijken of The Psalms Project, die ik hierboven al genoemd heb, ook goed zingbaar is. En duidelijk is wel: er is discussie nodig wat nog wel en niet gezongen kan worden. Daar ga ik zeker nog een blog over schrijven!

Aanvulling 2015/1/27:
Via Zondagslied kom ik er vandaag achter dat ook Brian Doerksen begonnen is aan de Psalmen. Luister hier eens naar Psalm 3. Ik ben onder de indruk!  Op spotify staat het hele album. Die ga ik snel beluisteren!

Advertentie