Psalm 139

Een van de populairste Psalmen is Psalm 139, waarschijnlijk met stip na Psalm 23. Ook in Opwekking ontbreekt deze Psalm niet! Gelukkig maar. Of toch niet? Er is een kanttekening. Opwekking 518, Heer U bent altijd bij mij, is inderdaad gebaseerd op deze Psalm. Maar hoe er met de tekst is omgegaan, is tekenend voor de Evangelische kijk op de bijbel, beinvloed door de individualistische maatschappij, waarbij de nadruk ligt op positief denken.

Wat is het probleem? In de versie van Opwekking ontbreken een aantal relevante elementen uit de Psalm. Wat overblijft is een toch wat lievig lied, waar het gaat om mij. Dat God mij kent. Aspecten als de duisternis waar we soms in zitten zijn er niet. Of het feit dat het soms ook best overweldigend kan zijn dat God ons overal vindt? Dat de “haat” verzen ontbreken begrijp ik nog wel. Wat een heftige verzen! In vers 19-22 schrijft de Psalmist dit:

God, breng de zondaars om,
– weg uit mijn ogen, jullie die bloed vergieten –
ze spreken kwaadaardig over u,
uw vijanden misbruiken uw naam.
Zou ik niet haten wie u haten, HEER,
niet verachten wie tegen u opstaan?
Ik haat hen, zo fel als ik haten kan,
ze zijn mijn vijand geworden.

Dat is stevige taal! Kun je dat nog wel zingen in de kerk? Jezus zegt toch dat we onze vijanden lief moeten hebben, zelfs onze andere wang moeten toekeren als we geslagen worden? Nu wil ik hier niet een hele exegese van deze verzen gaan toepassen, maar het is interessant om te constateren dat we het ene deel van de Psalm nog wel relevant vinden, en het andere deel niet. En ja, het is begrijpelijk dat we dit niet zingen, want het is nogal wat! Maar op basis van welke grond het ene wel en het andere niet?

Nu is het wel te begrijpen dat we geen “haat” teksten zingen in de kerk. Maar wat ik écht niet begrijp waarom ervoor gekozen is het laatste deel van de Psalm weg te laten:

Doorgrond mij, God, en ken mijn hart,
peil mij, weet wat mij kwelt,
zie of ik geen verkeerde weg ga,
en leid mij over de weg die eeuwig is.

Sterker nog: in het origineel van dit lied hebben de schrijvers deze tekst wel als bridge opgenomen. Mijns inziens geven deze verzen de essentie van de Psalm weer. Waar de Opwekkingversie blijft hangen in het weten dat God altijd bij ons is, en ons kent, stelt de Psalmist – en Marcel en Lydia Zimmer in zijn navolging – zich duidelijk afhankelijk van God. Het feit dat God ons kent. In goede en slechte tijden, van geboorte tot de dood, leidt ergens toe. Namelijk dat we niet zonder Hem kunnen. Niet zonder Hem WILLEN kunnen. En die context is belangrijk! Met het schrappen van de haatverzen kan ik wel leven. Met het feit dat de donkere tijden en het overweldigende karakter van Gods onontkoombare aanwezigheid ontbreken heb ik meer moeite, maar dat het lied niet meer leidt naar de climax, dat is moeilijk te begrijpen.

Om heel eerlijk te zijn: ik vind het een mooi lied. De melodie is eenvoudig, zingt goed mee. Het is goed om te beseffen dat God ons gemaakt heeft, altijd bij ons is. Maar jarenlang heb ik niet beseft wat er werkelijk in de Psalm staat. Dat is jammer! Want hoeveel rijker is het lied in zijn gehele vorm.

Maar het is dus ook tekenend voor deze tijd. De nadruk op het individu. Het negeren van de moeilijke momenten. Politiek correcte uitspraken (de haatteksten zijn alles behalve politiek correct!). Het lievige. Het is eigenlijk best een stoere Psalm! En het is goed om eens na te denken wat we met dat haten aanmoeten. Ik vind het ook lastig, maar vind het te makkelijk om het maar uit te wissen met een paar NT-ische uitspraken. De God van het OT is namelijk dezelfde als de God van het NT. En ook daar is de roep om rechtvaardigheid. Een goede exegese is dus nodig. Maar laten we tenminste de bridge in ere herstellen, en die ook zingen in onze kerken. Opdat we niet vergeten ons door God te laten leiden!

En ja, je kunt natuurlijk ook de Psalmen voor Nu versie luisteren. Zingen.

Advertentie